رپوټونه

د افغانستان د جمهوري دولت وروستی ولسمشر محمد اشرف غني په خپل اختریز پیغام کې طالبانو ته په غیرمستقیمه توګه اشاره کړې او ویلي چې د افغانستان اصلي ستونزه د مشروعیت مسئله ده او طالبان باید د بدلون لپاره سختې پرېکړې ته تیار شي.

تازه په ټولنیزو رسنیو کې یو محرم استخباراتي سند خپور شوی، چې د طالبانو په حکومتي اداروکې د پاکستان استخباراتي اداره (آی‌اس‌آی) پراخ نفوذ په ډاګه کوي. دا مکتوب د طالبانو د استخباراتو د ۳۷۶ ریاست لخوا د وري میاشتې په لومړۍ نېټه، شاوخوا یوه اوونۍ مخکې، صادر شوی دی.

یو شمېر افغان کډوال د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف ته پرانیستی لیک استولی او له نوموړي یې غوښتنه کړې چې افغانستان ته د کډوالو د شړلو په پرېکړې له سره غور وکړي.

د طالبانو یو ویاند په افغانستان کې د امنیت په برخه کې د ایران د بهرنیو چارو وزیر، عباس عراقچي، له څرګندونو هرکلی کړی دی. عراقچي تر دې وړاندې ویلي وو چې په افغانستان کې داسې یوه ډله واک ته رسېدلې چې په ټول «هېواد کې یې امنیت ټینګ کړی دی.»

په داسې حال کې چې پرون د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې د خبریالانو ملي ورځ ولمانځل شوه، خو په افغانستان کې د مطبوعاتو وضعیت له سختو محدودیتونو سره مخ دی. له هغه وخت راهیسې چې طالبان پر افغانستان واکمن شوي، خبریالان له سیستماتیکو فشارونو، خپل‌سرو نیونو او سانسور سره مخ دي.

د افغانستان د ملي امنیت پخواني رئیس، رحمت‌الله نبیل، په خپلو تازه څرګندونو کې، طالبان «د اسلام او بشریت پر تندي د ننگ داغ» بللي او ویلي یې دي چې دا ډله نه یوازې له اسلامي اصولو پردي دي، بلکې د بشري ارزښتونو پر وړاندې هم یو جدي ګواښ دی.

د امریکا حکومت له خوا پر هغه نوې طرحه کار روان دی، چې له مخې یې د ۴۳ هېوادونو پر اتباعو د ویزې بندیزونه لګول کېږي. د نیویارک ټایمز د راپور له مخې، دا طرحه هېوادونه په درېیو کټګوریو وېشي، چې افغانستان د سور لېست (مکمل منع شویو هېوادونو) په سر کې ځای لري.

د افغانستان د ملي امنيت پخوانی رئیس رحمت الله نبیل، د «مقاومت جبهې» سیاسي روایت ننګولی او دغه جبهه یې د کافي معلوماتو په نه لرلو او د سيمه ييزو تحولاتو پر وړاندې پر دوه ګوني چلند تورنه کړې ده.

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په غونډه کې، د امریکا استازې دوروتي شي وویل چې واشنګټن د دوحې په بهیر کې د طالبانو د ريښتيني مشارکت په اړه شک لري. هغې د امریکايي اتباعو د «ناعادلانه» نیولو او د ترهګریزو ډلو د ملاتړ په اړه د طالبانو سابقې ته په اشارې سره وویل چې باور جوړول له دې ډلې سره ستونزمن دي.

تورخم بندر، چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ یو له مهمو سوداګریزو او ترانزیټي لارو څخه ګڼل کېږي، اتلس ورځې کیږي چې تړلی پاتې دی. د دې اوږدمهاله بندیدو له کبله، د اقتصادي بحران ترڅنګ، مسافر، سوداګر او هغه ناروغان چې طبي خدماتو ته اړتیا لري، له پراخو ستونزو سره مخ دي. د طالبانو او پاکستاني چارواکو ترمنځ پرله‌پسې مذاکرات تر اوسه کومه نتیجه نه ده ورکړې، او د دې ستراتیژیکې لارې د بېرته پرانیستلو لپاره دیپلوماتیکې هڅې له کړکېچ سره مخ شوې دي.