رپوټونه

د چیلي، فرانسې، اسپانیا، لوګزامبورګ، کاستاریکا او مکسیکو په ګډون، شپږو هېوادونو د افغانستان د وضعیت په اړه یوه دوسیه نړیوالې جزایي محکمې (ICC) ته سپارلې ده. دغو هېوادونو په یوه ګډه اعلامیه کې ویلي چې د افغان ښځو د «سخت وضعیت»، له کبله، دا ګام اړین دی.

دیپلمات مجلې په خپل وروستي انتقادي راپور کې د طالبانو رژیم د پراخ فساد، د واک انحصار، اقتصادي او ټولنیزې ناکامۍ له امله د افغانستان د پخوانیو رژیمونو سره ورته بللی دی. په راپور کې ویل شوي چې د طالبانو حکومت د «اسلامي افراط‌پالنې» او «بې‌واکه تاوتریخوالي» سره دواړه یوځای کړی او د افغانستان د بشري بحران د زیاتېدو په یو اصلي عامل بدل شوی دی.

د جنسیتي عدالت او حساب ورکونې تر عنوان لاندې کنفرانس د پنجشنبې په ورځ په جینوا کې د افغانستان لپاره د ښځو د د یوې مجمع په کوربتوب او د اسپانیا او چیلي هېوادونو په همکارۍ ترسره شوه.

مظاهره کوونکي د عمران خان او نورو سیاسي بندیانو د خوشې کېدو غوښتنه کوي. هغوی همدارنګه د اساسي قانون د نوې اصلاحیې د لغوه کېدو غوښتونکي دي چې د لوړو محکمو د قاضیانو په ټاکنه کې د حکومت واک ډېر کړی دی. پر دې سربېره، د عمران خان پلویان وروستي ټاکنې ناعادلانه ګڼي او د آزادو او رڼو ټاکنو غوښتنه کوي.

د بخښنې نړیوال سازمان او په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه دفتر (یونما) د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو نړیوالې ورځې په مناسبت، د افغان ښځو او نجونو د وضعیت په اړه اندېښمنونکي راپورونه خپاره کړي دي. دې بنسټونو د طالبانو د ښځو ضد سیاستونو ته په اشارې سره ټینګار کړی.

په تبعید کې افغان خبریالانو، د دوحې تړون د افغانستان د جمهوري دولت د سقوط او د طالبانو د بیا واکمنۍ اصلي عامل بللی او د امريکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ څخه یې غوښتي چې دا تړون لغوه کړي.

د نومبر۲۵مه، د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي پرضد د مبارزې نړیواله ورځ، هغه فرصت دی چې نړۍ یو ځل بیا د ښځو نه ختمېدونکو ستونزو او ننګونو ته پام وکړي.

برتانوي ورځپاڼې تلګراف په خپل تازه راپور کې د افغانو ښځو پر وړاندې د سختو سیاستونو په اړه د طالبانو د چارواکو ترمنځ له ژورو کورنیو اختلافاتو پرده پورته کړې ده. دې ورځپاڼې د طالبانو د امر بالمعروف او نهي عن المنکر وزارت د یو لوړپوړي چارواکي له قوله لیکلي چې د طالبانو د مشر، ملا هبت‌الله اخوندزاده ځینې فرمانونه «منطقي» نه دي.

د افغانستان د بشري حقونو یو شمېر فعالانو او د ښځو اعتراضي خوځښتونو بنسټونو په یو پرانیستي لیک کې د امریکا منتخب ولسمشر، ډونالډ ټرمپ څخه غوښتنه کړې چې د متحده ایالاتو او طالبانو ترمنځ د دوحې تړون په بیړه لغوه کړي.

د افغانستان ښوونیز نظام د طالبانو له واکمنۍ درې کاله وروسته، اوس د طالبانو د سخت دریځې ایدئولوژۍ د تحمیل لپاره په یوه وسیله بدله شوې ده. د بشري حقونو سازمان «رواداري» په خپل تازه راپور کې په مستند ډول ویلي چې طالبانو د افغانستان په ښوونیز او تعلیمي نظام کې پراخ بدلونونه او تعدیلات راوستي دي. د راپور له مخې، طالبانو د بشري حقونو، ټولنیزو علومو او مدني زده‌کړو په څېر مهم مضامین لرې کړي او پرځای یې خپل ځانګړې ایدئولوژۍ اړوند مضامین یې ځای پرځای کړي دي.