مقالې او شننې

په ورستیو کې لېدل کيږي چې د سوریې تحولات طالبانو لپاره ځانګړې اهمیت لري او دغه ډله هڅه کوي چې د دې تحولاتو په رڼا کې په سیمه کې خپل نفوذ پراخ کړي. د طالبانو تر کنټرول لاندې د ارګ رسمي پاڼې راپور ورکړی چې د دې ډلې سیاسي کمیسیون د سوریې پر تحولاتو غونډه کړې ده. په دې غونډه کې له هیئت تحریر الشام ډلې سره د اړیکو پراختیا او د تعامل څرنګوالي په اړه خبرې شوې دي.

د طالبانو له لوري د افغانو ښځو او نجونو له حقونو د سرغړونو دوسیه د شپږو هېوادونو لخوا نړیوالې جزایي محکمې ته د څېړنې لپاره سپارل شوې ده. چیلي، فرانسې، مکسیکو، اسپانیا، کاستاریکا او لوګزامبورګ د هغو جنایتونو د جدي ارزونې غوښتنه کړې چې په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې پیل او تر اوسه روان دي.

په تېرو دوو کلونو کې د سوریې کړکېچ نه یوازې د سوریې پر کورني وضعیت بلکې د سیمې پر تحولاتو او نړیوالو اړیکو هم پراخ اغېزې کړي دي. له یوې خوا، د ایران اسلامي جمهوریت تل د بشار اسد له حکومت څخه ملاتړ کړی او د رژیم وفادار جنګیالي یې پیاوړي کړي دي. خو له بلې خوا، هیئت تحریرالشام او نورې اسلام‌پالې ډلې په مختلفو سیمو کې فعالې دي او د اسد د رژیم د راپرزولو هڅې کوي.

د طالبانو له واکمنېدو وروسته د افغانستان مذهبي لږکي، په ځانګړي ډول شیعه ګان او صوفیان په پرله‌پسې ډول د هدفمند او مرګوني بریدونو لاندې راغلي دي. دا بریدونه زیاتره د افراطي ډلو لکه داعش لخوا ترسره کېږي. که څه هم طالبانو د افغانانو د امنیت ټینګولو ژمنه کړې ده؛ خو بیاهم په هېواد کې د مذهبي لږکیو د امنیت په برخه کې پاتې راغلي دي.

کابل - طرزپرس: طالبانو پر افغانستان له بیا واکمنېدو سره یو ځل بیا خپلې سختې او ډارونکې تګلارې پلي کړي دي. دوی تازه د پکتیا ولایت په مرکز کې د لوړپوړو چارواکو او ګڼ شمېر خلکو د سترګو پر وړاندې یو ځوان اعدام کړ. دا عمل چې د ګردېز ښار په لوبغالي کې ترسره شو، د بشري حقونو فعالانو او نړیوالو بنسټونو، په ځانګړې توګه د ملګرو ملتونو، سخت غبرګونونه یې پارولي دي.

طرز پرس: د نومبر په شپږمه د امریکا د ولسمشریزو ټاکنو د پایلو له څرګندېدو وروسته، چې د ډونالډ ټرمپ له بریا سره پای ته ورسېد، سیمه او په ځانګړي ډول د افغانستان راتلونکی یوځل بیا په رسنیو کې پراخ انعکاس وموند. ډونالډ ټرمپ، چې اوس د امریکا د ۴۷م ولسمشر په توګه ټاکل شوی دی، مخکې له دې د افغانستان په وړاندې د جو بایډن پر سیاستونو نیوکه کړې وه او له دغه هېواده د امریکایي ځواکونو وتل یې یو «شرموونکی وتل» بللی و.

واشنګټن: «طرز پرس» - د امریکا پخوانی ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې په تېرو وختونو کې یې د اسلام‌ضد څرګندونو او د یو شمېر اسلامي هېوادونو پر وګړو امریکا ته پر تګ بندیز له کبله، د مسلمانانو یو کلک مخالف په صفت پېژندل کېدو، خو اوس هڅه کوي چې د خپلو دموکراټو سیالانو پر وړاندې، د امریکا د مسلمانانو او عربانو ملاتړ ترلاسه کړي. د ډېرو شنونکو په اند، د ټرمپ په دريځ کې دغه ناڅاپي بدلون او له مسلمانانو او عربانو سره د نږدې کېدو هڅې، د یوې موقتې تګلارې په توګه یواځې د رایو د ترلاسه کولو لپاره یوه هڅه ده.

استانبول - طرز پرس: په دې وروستیو کې د ترکیې په استانبول ښار کې د «ملي خبرې اترې» په نامه یوه ناسته ترسره شوه چې د پخوانۍ جمهوریت لوړپوړو سیاسي څېرو او چارواکو په کې ګډون کړی و. دا ناسته چې د پټو دروازو ترشا او له رسمي اعلامیو پرته ترسره شوه، د افغانستان د مدني ټولنې، د بشري حقونو فعالانو او د بېلابېلو سیاسي ډلو پراخو غبرګونونو سره مخامخ شوې ده.

د بریکس وروستۍ ناسته د چین، هند او ایران په ګډون د ۳۶ هېوادونو له استازو سره د سې شنبې په ورځ د روسیې په کازان ښار کې پیل شوه. دغه ناسته د ولادیمیر پوتین په کوربه‌توب او د ملګرو ملتونو د سرمنشي آنتونیو ګوترش په ګډون په داسې حال ترسره کیږي، چې ښاغلی پوتین د اوکراین په جګړه کې د هغه څه له کبله چې جنګي جنایات یې بولي، د نړیوال عدلي څار لاندې دی.

له سړې جګړې وروسته، د مخابراتو او ترانسپورت په برخو کې د ټکنالوژۍ پرمختګونو د دولتونو مرکزي رول کم کړی دی. د نړيوالو اړیکو په ادبیاتو کې دغه شی د «دولتونو د متقابل تړاو» په نوم یادیږي. په داسې شرایط کې، دولتونه کولی شي په خپلو سیمه‌ایزو چارو کې ښه رول ولوبوي او ځان یو مناسب ځای ته ورسوي.