رپوټونه

طرز پرس: په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویې ادارې (یوناما) په تېرو درې میاشتو کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه یو تازه راپور خپور کړی دی. دا راپور د غبرګولي له ۱۱مې څخه د تلې تر ۹مې پورې د بشري حقونو د نقض په اړه مستند معلومات وړاندي کړي او په ډاګه کوي چې طالبانو په دې موده کې ۱۱۱ کسان، چې ۱۶ ښځې په کې شاملې دي، په عام محضر کې په بدني سزا محکوم کړي دي.

طرز پرس: د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونیو ګوتریش، وایي چې په نړۍ کې د خبریالانو د وژنې له هر لسو قضیو څخه، نهو ته یې سزا نه ورکول کېږي. ښاغلي ګوتریش له دولتونو څخه وغوښتل چې د دې حالت د بدلولو لپاره بېړني اقدامات وکړي.

طرز پرس: اروپایي ټولنه چې په نړیواله کچه یو سیاسي او اقتصادي معتبر سازمان دی، خو له ۲۰۲۱ کال راهیسې پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته، له دغې ډلې سره د تعامل په برخه کې له ځینو ستونزو سره مخامخ دی. د دې ټولنې هدف د دیموکراټیکو ارزښتونو ساتل، سیمه ایز ثبات، او په سیمه کې د امنیت ټینګول دي. خو دغه ټولنه په افغانستان کې اوسني وضعیت ته په پام سره، هڅه کوي چې په احتیاط او پرته له بیړې، له طالبانو سره د تعامل لپاره مناسبه لاره پیدا کړي چې د اروپایي ټولنې ګډې ګټې او د انساني ارزښتونو خوندي کول په کې حتمي شي.

طرز پرس: افغانستان د ښځو او ماشومانو لپاره د روغتیا او درملنې په برخه کې له جدي ننګونو سره مخ دی. په دې وروستیو کې په افغانستان کې د اروپایي اتحادیې استازولۍ د میندو د مړینې د زیاتوالي په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده او ویلي یې دي چې هر دوه ساعته کې یوه مور د امیندوارۍ او زېږون پورې اړوند عواملو له کبله خپل ژوند له لاسه ورکوي.

طرز پرس: له هغه وخت راهیسې چې طالبان بیا واک ته رسېدلي، د افغانستان خلک له داسې بدلونونو سره مخ دي چې نه یوازې د دوی ورځنی ژوند یې تریخ کړی، بلکې د هغوی ذهني ارامي او شخصي امنیت یې هم له منځه وړی دی. له دغو ترخو تجربو څخه یوه هم په کابل او نورو ښارونو کې د طالبانو لخوا د کور په کور پلټنې دي.

طرز پرس: طالبانو خصوصي تلویزیونونو ته دوه میاشتینی مهلت ورکړی چې خپلې تصویري خپرونې په غږیزه محتوا بدله کړي. دا پریکړه د طالبانو د لوړ پوړو چارواکو او د رسنیو د مدیرانو ترمنځ په قندهار کې په یوه ناسته کې اعلان شوه او د باخبرو سرچینو په وینا، د دې علت د ژوندي موجوداتو د انځورونو خپرولو بندیز دی.

طرز پرس: د طالبانو د امر بالمعروف وزیر، خالد حنفي، په خپلو تازه څرګندونو کې د ښځو پر وړاندې نوې محدودیتونو ته اشاره کړې ده. هغه ویلي چې بالغې ښځې ان په لمانځه کې نشي کولی یو بل ته «الحمدلله» او «سبحان‌الله» ووايي او ټینګار یې کړی چې د دوی لپاره سندرې ویل په مطلق ډول منع دي.

د طالبانو له بیا واکمنېدو سره، د افغانستان روغتیايي سیستم هم د نورو کړکېچونو په څېر یوې اندېښمنې کچې ته رسېدلې ده. دغه کړکېچ د افغانستان د خلکو، په ځانګړې توګه د ښځو او ماشومانو ژوند له جدي خطر سره مخ کړی دی. نړیوال راپورونه ښيي چې نه یوازې روغتیایي وضعیت ښه شوی نه دی، بلکې د طالبانو لخوا د ښځو او ماشومانو روغتیایي خدماتو په وړاندې د محدودیتونو وضع کولو له کبله، وضعیت لا خراب شوی دی.

طرز پرس: د اکتوبر په ۲۶مه نېټه، پر ایران د اسرائیل برید چې د ایران د توغندیزو بریدونو ځواب ګڼل کېږي، د منځني ختیځ په تحولاتو کې یوه مهمه پېښه ده. دا برید، چې په کې د ایران څلور نظامي افسران وژل شوي او په تهران کې ګڼ اهداف له منځه تللي، د بېلابېلو هېوادونو او نړیوالو ادارو پراخ غبرګونونه یې راپارولي دي.

طرز پرس: په افغانستان کې د کتاب لوستلو فرهنګ تل د سیاسي ایډیالوژیو تر اغېز لاندې پاتې شوی، چې دا سیاستونو د کتابونو په لوستلو او انتخاب باندې ژور اغېز لري. دا موضوع یوازینی لامل دی چې د مطالعې فرهنګ په سمه توګه نهادينه نه شي او د کافي ودې څخه بې برخې پاتې شي.