طرز پرس: د طالبانو د امر بالمعروف وزیر، خالد حنفي، په خپلو تازه څرګندونو کې د ښځو پر وړاندې نوې محدودیتونو ته اشاره کړې ده. هغه ویلي چې بالغې ښځې ان په لمانځه کې نشي کولی یو بل ته «الحمدلله» او «سبحانالله» ووايي او ټینګار یې کړی چې د دوی لپاره سندرې ویل په مطلق ډول منع دي.
د طالبانو دا وزیر د ښځو «عزت» او «درناوي» ساتلو په موخه د نوو قوانینو د پلي کېدو خبر ورکړی او ویلي یې دي چې دغه قوانین به په تدریجي ډول عملي شي. هغه د ښځو لپاره د یو ځانګړي شپږ مادهای فرمان یادونه هم کړې او پر دغو قوانینو له شويو نیوکو سره یې هم مخالفت ښودلی دی.
حنفي د غربي کلتور په اړه ویلي: «موږ خپلو خوېندو ته څادر اغوستی چې عزت یې خوندي شي» نوموړي د ښځو غږ یې «عورت» ګڼلی او هغوی یې له شرعي محرم پرته له ګرځېدو منع کړي دي. دغه څرګندونو په افغانستان او بهر کې ژورې اندېښنې راپارولې دي.
د طالبانو دغه چارواکي پر دغو نویو محدودیتونو د خلکو نیوکو او غبرګونونو ته په ملنډو ځواب ورکړی چې «بریا د طالبانو ده»، هغه څه چې د طالبانو اوسنۍ واک او نفوذ ته اشاره کوي.
دا څرګندونې د ښځو او مدني فعالانو له پراخ غبرګون سره مخ شوې دي. معترضو ښځو او نجونو په ټولنیزو رسنیو کې د خالد حنفي د خبرو پر وړاندې توند غبرګون ښودلی او وېره یې ښودلې چې د نارینهوو چوپتیا او د طالبانو د محدودیتونو زیاتوالی، کولی شي ټولنه د بربادۍ او طالباني کېدو لور ته بوځي. هغوی ټینګار کړی چې د طالبانو د ځپونکو اقداماتو پر وړاندې باید مقاومت وشي.
د ښځو د حقونو یوه فعاله، فاطمه کریمي، د طالبانو دا ګام د ښځو له بنسټیزو بشري حقونو ښکاره سرغړونه بللې او ویلي یې دي: «موږ نشو کولی چوپ پاتې شو. دا یوه بشري ناورین دی چې نه یوازې د ښځو په ژوند، بلکې په ټولې ټولنې اغېز کوي او هر څوک باید د دې وضعیت د بدلولو لپاره هڅه وکړي.» هغې د بشر د حقونو فعالانو او نړیوالو سازمانونو ترمنځ د همکارۍ او پیوستون پر اړتیا ټینګار وکړ او له نړیوالې ټولنې یې وغوښتل چې دې موضوع ته په جدي ډول پام وکړي.
یوه بله معترضه ښځه، پریگل سروري، ټینګار وکړ: «دا محدودیتونه د طالبانو له خوا زموږ د کنټرول کولو هڅه ښيي. موږ به خپلې مبارزې ته دوام ورکړو او هیڅکله به تسلیم نه شو.»
نړیوالو سازمانونو هم د ښځو د حقونو په محدودولو کې د طالبانو له سیاستونو سره مخالفت کړی دی. په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د ملګرو ملتونو یو استازي ژوره اندېښنه څرګنده کړې او ټینګار یې کړی چې دا قوانین نه یوازې د ښځو ژوند او ازادۍ تر فشار لاندې راولي، بلکې د بشري حقونو له بنسټیزو اصولو سره په ټکر کې دي. دې استازي د ښځو او نجونو د حقونو د ملاتړ لپاره له نړیوالې ټولنې د سمدستي او اغېزمنو اقداماتو غوښتنه وکړه.
د سره صلیب نړیوال فدراسیون هم پر ښځو د حقونو درناوي ته ټینګار کړی او د طالبانو له محدوده کوونکو سیاستونو څخه د لاس اخیستلو غوښتنه یې کړې ده. دې ادارو نړیوالې ټولنې ته سپارښتنه کړې چې پر طالبانو خپل فشارونه زیات کړي څو په افغانستان کې د ښځو او نجونو حقونه په جدي ډول په پام کې ونیول شي. هغوی باور لري چې د ښځو د حقونو نه مراعات نه یوازې په افغانستان کې د بشري بحران لامل کیږي، بلکې په هیواد کې د ټولنیز او اقتصادي ثبات د کمزوري کېدو لامل هم ګرځي.
په ورته وخت کې، د ملګرو ملتونو د امنیت شورا اکثریت غړو د طالبانو «امر بالمعروف او نهي عن المنکر قانون» په کلکه غندلی او د سمدستي لغوه کولو غوښتنه یې کړې ده. چین، روسیه، او الجزایر، د امنیت شورا درې غړي، دا اعلامیه نه ده لاسلیک کړې.
د امنیت شورا د ۱۲ غړو په ګډه اعلامیه کې ویل شوي: «د پخوانیو فرمانونو سربېره، دا نوی قانون د شخصي چلند پر وړاندې پراخ او غیر عملي محدودیتونه تاییدوي او څارونکو ته پراخ اجرایي واک ورکوي.»
د طالبانو «امر بالمعروف او نهي عن المنکر قانون» په روان کال د زمري په ۳۰ مه نېټه نافذ شو. په دغه قانون کې ویل شوي چې د ښځې ټول بدن، له مخ او غږ سره یو ځای، «عورت» دی او پټول یې «ضروري» دي.
په وروستۍ ځل، په ملګرو ملتونو کې د افغانستان دایمي استازولۍ سرپرست د ښځو، سولې او امنیت په اړه د امنیت شورا په یوه غونډه کې له ملګرو ملتونو څخه غوښتنه کړې چې د طالبانو جنسیتي اپارتاید د بشریت پر وړاندې د جرم په توګه ومني.
