مقالې او شننې

د ایران د بهرنیو چارو وزیر، سید عباس عراقچي، خپل لومړی رسمي سفر کابل ته ترسره کړ. دغه سفر د دواړو ګاونډیو هېوادونو ترمنځ د سیاسي او اقتصادي اړیکو لپاره د پام وړ ارزښت لري. ایران او افغانستان، چې د ۱۰۰۰ کیلومتره اوږده ګډه پوله او تاریخي، کلتوري او سوداګریزې اړیکې لري، اوس مهال د چټکو بدلونونو او فرصتونو په درشل کې دي.

د زده‌کړې نړیواله ورځ یوه مهمه موقع ده چې د تعلیم پر اهمیت او په ځانګړي ډول د تعلیم په برخه کې د افغانو ښځو او نجونو برابرو حقونو ته تم شو؛ خو په افغانستان کې دا ورځ له یوه سترې ننګونې سره مخ ده. دا ځکه چې افغانې نجونې اوس هم د زده‌کړو له بنسټیزو حقونو څخه محرومې دي. د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته، دې ډلې پر ښځو او نجونو پراخ محدودیتونه وضع کړي دي چې یو له دغو محدودیتونو څخه د نجونو پر زده‌کړې بندیز دی، په ځانګړې توګه د شپږم ټولګي نه پورته د تحصیل اجازه نه ورکول کیږي او پوهنتونونه یې هم ورته تړل شوي دي.

۲۰۲۴ میلادي کال د افغانستان خلکو لپاره له کړکېچونو او ستونزو یو ډک کال وو. په دې کال کې، هغه سیاسي، ټولنیز او اقتصادي ستونزې چې له پخوا څخه د افغانستان پر خلکو تپل شوي وو، همداسې دوام وکړ او لا یې د افغانانو په ژوند کې خپلې منفي اغیزې زیاتې کړې.

که څه هم د افغانستان پړځول شوی ولسمشر محمد اشرف غني خپل ځان ډموکرات او د ښځو د حقونو یو ملاتړی ګڼي؛ خو په ورستیو درېو کلونو کې یې د ښځو پر وضعیت خپلې سترګې پټې کړي او یا لږ تر لږه یې له پامه غورځولي دي.

طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته په افغانستان کې داسې هدفمند اقدامات تر سترګو کېږي چې ښځې په بیلابیلو اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري برخو کې محدودې کړي. د دې سیاستونو یوه څرګنده بېلګه د دولتي، غیر دولتي او په نړیوالو سازمانونو کې د ښځو د کار پرله‌پسې بندیز دی. دغه سیاستونه چې له دین او ټولنیزو ارزښتونو څخه د طالبانو د شخصي تفسیر پر مټ توجیه کېږي، نه یوازې ښځې په ټولنه کې له فعاله ګډون څخه محرومې کړې، بلکې په دې جګړه ځپلي هېواد کې یې زرګونه کورنۍ له اقتصادي بحران سره مخ کړي دي.

د طالبانو حکومت ته نږدې سرچینو ادعا کړې چې له پاکستاني پوځیانو سره وروستۍ نښته په حقیقت کې د پاکستان هوايي بریدونو پر وړاندې ځوابي اقدام و. د طالبانو د دفاع وزارت په رسمي اعلامیه کې ویل شوي چې د ډېورند فرضي کرښې ته څېرمه د «شریرو» ځینې مرکزونه او د هغوی پلویان یې په نښه کړي دي.

تازه، د احمد شرع په مشرۍ هیئت تحریر شام خپل لومړنی د بهرنیو چارو وزیر معرفي کړ، چې په دې توګه یې په سوریه کې د حکومتي جوړښتونو د رامنځته کولو هڅې ښکاره کړې. اسعد حسن الشیبانی، چې د هیئت له لوري د بهرنیو چارو وزیر ټاکل شوی، د انګلیسي ژبې او ادبیاتو او د سیاسي علومو او نړیوالو اړیکو په برخه کې له لوړو علمي وړتیاوو برخمن دی.

په تېرو درېو کلونو کې، د افغانستان ښځې د طالبانو د ظلم او سخت دریځۍ پر وړاندې د مقاومت په یوه سمبول بدلې شوې دي. دغه مقاومت په داسې حال کې رامنځته شوی چې طالبانو له سختو او ظالمانه سیاستونو سره، یوازې ښځې د اصلي هدف په توګه په نښه کړي دي. طالبانو چې د ۲۰۲۱ کال په اګست کې بیا په افغانستان کې واک ترلاسه کړ

سره له دې چې طالبان په افغانستان کې د داعش ترهګرې ډلې د ځپلو په اړه تکراري ادعاوې کوي، خو دغه ډله ورځ تر بلې د طالبانو پر ضد خپلو ځانمرګو او هدفي بریدونو ته زور ورکوي. داعش ډله په تېرو درېیو کلونو کې توانېدلې چې د طالبانو یو شمېر لوړپوړي چارواکي هدف وګرځوي او د دې ډلې واکمن جوړښت ته جدي زیان ورسوي.

د طالبانو ضد سیاسي شخصیتونو یوه ډله د «د افغانستان د ژغورنې ملي مجمع» په نوم یو نوی ائتلاف جوړ کړی دی. دا مجمع، چې د افغانستان د مخکښو سیاسي ګوندونو مشران پکې ګډون لري، د یوې انلاین ناستې له لارې خپله شتون اعلان کړ. خو د دې مجمع ټول غړي په بېلابېلو هېوادونو کې خپاره او په تبعید کې ژوند کوي.