اداره استخبارات ملی آمریکا (ODNI) گزارش سالانه تهدیدات امنیتی خود را برای سال ۲۰۲۵ منتشر کرده که در آن نامی از افغانستان برده نشده است. این تغییر که تفاوت آشکاری با گزارش سال گذشته دارد، این پرسش را مطرح می‌کند که آیا آمریکا دیگر افغانستان را به عنوان یک مرکز تهدید تروریستی نمی‌بیند یا اینکه اهداف استراتژیک عمیق‌تری پشت این تصمیم نهفته است؟
سال گذشته، نهادهای استخباراتی آمریکا افغانستان را به عنوان یک پایگاه بالقوه برای تهدیدات تروریستی قلمداد می‌کردند، جایی که داعش-خراسان قصد انجام حملات علیه اهداف بین‌المللی را داشت. محدودیت‌های طالبان، نقض حقوق بشر، و ممنوعیت تحصیل زنان نیز از جمله موضوعاتی بودند که در آن گزارش مورد انتقاد قرار گرفته بودند.
اما در گزارش امسال، هیچ اشاره‌ای به افغانستان نشده است، در حالی که شورای امنیت سازمان ملل متحد بارها درباره حضور القاعده و داعش در این کشور ابراز نگرانی کرده است. این وضعیت این پرسش را ایجاد می‌کند که چرا آمریکا تمرکز خود را از افغانستان برداشته است؟
سیگنال‌های مثبت برای طالبان
هم‌زمان، اداره تحقیقات فدرال آمریکا (FBI) جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای بازداشت سراج‌الدین حقانی را حذف کرده و طالبان امیدوارند که سفارت افغانستان در واشنگتن دوباره فعال شود. این نشانه‌ها حاکی از آن است که آمریکا در حال نرم کردن موضع خود در برابر طالبان است.
آیا آمریکا اولویت‌های استراتژیک خود را تغییر داده است؟
آمریکا ممکن است به دلایل مختلف، توجه کمتری به تهدیدات برخاسته از افغانستان نشان دهد و تمرکز خود را به مسائل مهم‌تری همچون رقابت با چین، تهدیدات نظامی روسیه، و برنامه هسته‌ای ایران معطوف کند. برخی از عوامل کلیدی که می‌توانند در این تغییر نقش داشته باشند، عبارتند از:
-
تغییر در اولویت‌های امنیتی: واشنگتن اکنون چین را به عنوان یک تهدید اقتصادی و نظامی جدی می‌بیند، از سوی دیگر، سیاست‌های تهاجمی روسیه و تهدیدات احتمالی ایران، آمریکا را به سمت بازنگری در استراتژی‌های امنیتی‌اش سوق داده است.
-
زمینه‌سازی برای به رسمیت شناختن طالبان: گرچه آمریکا هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما از طریق تعاملات دیپلماتیک در تلاش است که آن‌ها را به اتخاذ سیاست‌های معتدل‌تر وادار کند.
همکاری پنهان میان طالبان و آمریکا؟
با اینکه طالبان پس از خروج آمریکا از افغانستان همواره موضعی ضد آمریکایی داشته‌اند، اما احتمال همکاری‌های اطلاعاتی میان این گروه و واشنگتن را نمی‌توان نادیده گرفت. دونالد ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود تأکید کرده بود که آمریکا حضور استخباراتی قوی در افغانستان حفظ خواهد کرد.
علاوه بر این، سفر اخیر هیئت آمریکایی و دیدارهای محرمانه آن‌ها با رهبران طالبان، می‌تواند نشانه‌ای از همکاری‌های پشت پرده میان دو طرف باشد. این تعاملات، احتمال این را افزایش می‌دهد که آمریکا طالبان را در چارچوب یک استراتژی امنیتی جدید قرار داده است.
در مجموع، سیاست جدید آمریکا، طالبان را در موقعیتی قرار می‌دهد که سخت‌گیری‌های خود را کاهش داده و برای کسب مشروعیت داخلی، به آرای مردم افغانستان اهمیت دهند. با این حال، اگر طالبان از این فرصت استفاده نکند، حتی در صورت به رسمیت شناخته شدن توسط آمریکا، باز هم نخواهد توانست ثبات سیاسی و اجتماعی در کشور را تضمین کند.
