طرز پرس: دیدهبان حقوق بشر در گزارش اخیر خود تحت عنوان «خیانت دوگانه: سوءاستفادههای گذشته و حال از زنان پولیس افغان» با زبانی صریح و تکاندهنده به بررسی وضعیت زنان پولیس در افغانستان پرداخته و از جامعه جهانی، بهویژه کشورهای حامی پولیس سابق افغانستان، خواسته است تا به این زنان پناهندگی و حمایت مؤثر ارائه دهند.
در این گزارش، آمده است که طالبان زنان پولیس را که در دوران حکومت پیشین فعالیت داشتهاند، تهدید میکنند و این تهدیدها بر مشکلاتی که از سوی خانوادههای آنها، که مخالف حضور زنان در نیروی پولیس بودهاند، افزوده است. گزارش تصریح میکند که زنان پولیس در دو دوره، قربانی خیانت و ظلم شدهاند؛ نخست در زمان حکومت قبلی که نهتنها آزارهای جنسی سیستماتیک و مداوم علیه آنها بدون هیچگونه پاسخگویی از سوی مقامات ادامه داشت، بلکه خود مقامات دولتی نیز در بسیاری از موارد در این سوءاستفادهها دست داشتند. سپس، بعد از سقوط دولت قبلی و بازگشت طالبان به قدرت، این زنان بار دیگر تحت تعقیب و تهدید قرار گرفتهاند، اما این بار نهتنها از سوی طالبان بلکه از سوی جامعهای که همچنان آنها را محکوم به خیانت به فرهنگ سنتی میدانند.
بر اساس این گزارش، بسیاری از زنان پولیس در دوره قبلی حکومت مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفتند و به دلیل ساختار تبعیضآمیز و بیعدالتی موجود، توانایی اعتراض یا پیگیری قانونی نداشتند. برخی از این زنان با تهدید از دست دادن حضانت فرزندانشان مواجه بودند و به همین دلیل مجبور به سکوت شدند. یکی از این زنان در مصاحبهای با دیدهبان حقوق بشر گفته است: «قومندان پولیس منطقه به خانهام آمد و در حالی که شوهرم در منزل نبود، بر من تجاوز کرد. اگر به صورت رسمی شکایت میکردم، حضانت فرزندانم را از دست میدادم و زندگیام از هم میپاشید.»
این گزارش به جنبههای مختلف آزار و اذیت جنسی در ساختارهای قدرت افغانستان پرداخته و به نقل از یکی از افسران پولیس سابق میگوید: «اگر از بیرون به سازمان نگاه میکردید، همه چیز عادی به نظر میرسید. اما کسانی که در داخل سیستم بودند، واقعیت دیگری را تجربه میکردند. من بارها شاهد بودم که محافظان زنان را متوقف میکردند، آنها را آزار میدادند و حتی دست به لمس آنها میزدند. هیچکس برای آنها پاسخگو نبود.» این سخنان تصویری وحشتناک از عمق فساد اخلاقی و بیعدالتی در دوران حکومت پیشین ارائه میدهد.
پس از بازگشت طالبان به قدرت، زنان پولیس که توانستند از کشور فرار کنند، در کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان پنهان شدهاند و در حال تلاش برای یافتن راهی برای پناهندگی هستند. این زنان همچنان تحت تهدید قرار دارند و هر لحظه ممکن است مورد حمله یا انتقامجویی طالبان قرار گیرند. یکی از این زنان به دیدهبان حقوق بشر گفته است: «من ماسک و عینک میزنم تا کسی مرا نشناسد. اگر کسی بفهمد که من قبلاً در پولیس کار میکردم، ممکن است به طالبان اطلاع دهد و زندگیام را در خطر بیاندازد.»
این گزارش افزوده است که سرکوب زنان در حکومت طالبان، بهویژه برای زنان پولیس سابق، پیامدهای سنگینی داشته است. بسیاری از آنها بهطور کامل از سیستم کاری اخراج شده و در حال حاضر برای یافتن منبع درآمد و حفظ زندگی خود با مشکلات جدی مواجهاند. فروپاشی اقتصادی افغانستان نیز به این معضل افزوده و آنها را در شرایطی غیرقابل تحمل قرار داده است.
دیدهبان حقوق بشر از کشورهای حامی آموزش و تامین مالی پولیس سابق افغانستان، از جمله ایالات متحده، کانادا، ژاپن و اتحادیه اروپا، خواسته است تا به مسئولیتهای اخلاقی و انسانی خود در قبال این زنان عمل کنند و آنها را بهعنوان پناهندگان در اولویت قرار دهند. در این گزارش آمده است که بسیاری از این کشورها از سالها پیش از وجود آزارهای جنسی در میان نیروهای امنیتی افغانستان مطلع بودهاند، اما هیچ اقدامی برای توقف آن نکردهاند و اکنون نیز در حمایت از این زنان کوتاهی کردهاند.
این نهاد بینالمللی از جامعه جهانی درخواست کرده است که علاوه بر توقف آزارها و تهدیدات طالبان، به زنان پولیس پیشین پناهندگی داده و امنیت آنان را تضمین کنند. بهویژه ایالات متحده و کشورهای اروپایی باید اقدامات فوری برای افزایش ظرفیتهای اسکان پناهندگان افغانستان انجام دهند و زنان پولیس سابق را که در معرض خطرات جدی هستند، در اولویت قرار دهند.
فرشته عباسی، پژوهشگر ارشد دیدهبان حقوق بشر، در این خصوص اظهار داشته است: «تبعیض و سرکوب مضاعفی که زنان پولیس افغان تجربه کردهاند، یک فاجعه انسانی است. کشورهای غربی که در آموزش و حمایت مالی این زنان نقش داشتند، باید اکنون نیز از آنها محافظت کنند و اجازه ندهند که قربانیهای بیشتری به وجود بیاید.»
این گزارش که بر پایه ۲۴ مصاحبه حضوری و از راه دور با زنان پولیس سابق افغانستان در پنج ولایت و همچنین کشورهای مختلف از جمله آمریکا، سوئد، ایتالیا، ایران و پاکستان تهیه شده است، تصریح میکند که بسیاری از این زنان از حمایتهای روانشناختی مناسب برخوردار نبودهاند و همچنان از آسیبهای روحی و روانی ناشی از سالها آزار و اذیت رنج میبرند. بهطور خلاصه، دیدهبان حقوق بشر از تمامی نهادها و کشورهای ذیربط میخواهد که با اتخاذ تدابیر فوری، به پایان دادن به این چرخه بیعدالتی و حمایت از زنان پولیس سابق افغان، به ویژه از طریق اسکان و پناهندگی، اقدام کنند.