ماه رمضان امسال در افغانستان در حالی آغاز شده که میلیون‌ها نفر برای تأمین نیازهای اولیه خود با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند. افزایش قیمت مواد غذایی، انسداد گذرگاه تورخم و کاهش کمک‌های بشردوستانه، وضعیت معیشتی مردم را دشوارتر کرده است. در این میان، حکومت طالبان که اداره کشور را در دست دارد، تاکنون برنامه‌ای مؤثر برای مدیریت این بحران ارائه نکرده و ناتوانی آن در کنترل اوضاع اقتصادی، مشکلات را دوچندان کرده است.
افزایش قیمت مواد غذایی و چالش‌های اقتصادی مردم
با فرارسیدن ماه رمضان، قیمت مواد غذایی در بازارهای افغانستان به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. این روند که معمولاً هر سال در این مقطع اتفاق می‌افتد، امسال به دلیل کاهش واردات و ضعف نظارت بر بازار، شدت بیشتری پیدا کرده است. نرخ اقلام ضروری مانند گوشت، برنج، روغن، حبوبات و سبزیجات در بسیاری از شهرهای کشور افزایش یافته که فشار مضاعفی بر خانواده‌های کم‌درآمد وارد کرده است.
این افزایش قیمت در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از مردم با مشکلات مالی روبه‌رو هستند. نرخ بیکاری همچنان بالاست و بخش بزرگی از جامعه افغانستان با فقر گسترده دست‌وپنجه نرم می‌کند. در گذشته، دولت‌های پیشین برای کنترل قیمت‌ها و حمایت از شهروندان در چنین شرایطی اقداماتی را اجرا می‌کردند، اما تاکنون طالبان هیچ برنامه مشخصی برای کاهش فشار اقتصادی بر مردم اعلام نکرده است.
انسداد گذرگاه تورخم و تأثیر آن بر اقتصاد افغانستان
یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت‌ها، انسداد گذرگاه مرزی تورخم میان افغانستان و پاکستان است. این گذرگاه که از مسیرهای مهم تجاری محسوب می‌شود، بیش از ده روز است که به دلیل اختلافات میان طالبان و دولت پاکستان بسته شده است. تورخم مسیر اصلی ورود کالاهای اساسی از جمله مواد غذایی، دارو و سایر نیازهای اولیه به افغانستان است و مسدود شدن آن، بر بازار داخلی تأثیر مستقیم گذاشته است.
افغانستان به‌شدت به واردات وابسته است و بسته شدن این مرز، عرضه کالاها را کاهش داده و باعث افزایش قیمت‌ها شده است. درحالی‌که انتظار می‌رفت طالبان راهکاری برای بازگشایی این مسیر ارائه کند، اما تاکنون نتیجه‌ای در این زمینه حاصل نشده است. ناتوانی این گروه در حل اختلافات تجاری و دیپلماتیک، باعث پیچیده‌تر شدن این بحران شده و مشکلات معیشتی مردم را تشدید کرده است.
ناامنی غذایی و کاهش کمک‌های بشردوستانه
افزایش قیمت مواد غذایی در شرایطی اتفاق می‌افتد که بسیاری از خانواده‌ها در افغانستان با ناامنی غذایی مواجه هستند. سازمان ملل اعلام کرده که حدود ۱۴.۸ میلیون نفر در این کشور دچار ناامنی غذایی هستند و ۳.۱ میلیون نفر از آن‌ها در وضعیت اضطراری قرار دارند.
در همین حال، کمک‌های بین‌المللی به افغانستان کاهش یافته است. بر اساس گزارش‌ها، تنها ۰.۹ درصد از بودجه مورد نیاز برای کمک‌های بشردوستانه به این کشور تأمین شده است. خروج برخی نهادهای بین‌المللی از افغانستان و کاهش حمایت‌های مالی، این وضعیت را وخیم‌تر کرده است. با این حال، طالبان نیز تاکنون برنامه‌ای برای جبران این کمبودها و کمک به قشرهای آسیب‌پذیر ارائه نکرده است.
ناکامی طالبان در مدیریت بحران اقتصادی
از زمان به قدرت رسیدن طالبان، اقتصاد افغانستان با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. درحالی‌که بسیاری از کشورها در آستانه ماه رمضان اقداماتی برای کاهش فشار اقتصادی بر مردم انجام می‌دهند، طالبان سیاست مشخصی در این زمینه ندارد. عدم توانایی در کنترل بازار، تأمین امنیت غذایی و حل مشکلات تجاری، نشان‌دهنده ضعف این گروه در مدیریت اقتصادی کشور است.
نبود شفافیت اقتصادی و عدم ارائه اطلاعات درباره وضعیت مالی کشور، باعث افزایش نگرانی‌ها شده است. درحالی‌که دولت‌های پیشین در شرایط بحرانی اقداماتی مانند تنظیم بازار و توزیع کمک‌های غذایی را انجام می‌دادند، طالبان تاکنون در این زمینه موفق نبوده است. ادامه این وضعیت می‌تواند بحران معیشتی را در ماه رمضان تشدید کند و فشار بیشتری بر مردم افغانستان وارد نماید.
