نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، امروز ۱۳ فبروری، به دعوت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، وارد واشنگتن دی‌سی شد. این دیدار که در روزهای ۱۲ و ۱۳ فبروری (۲۴ و ۲۵ دلو) برنامه‌ریزی شده، نخستین ملاقات رسمی دو رهبر در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ است و انتظار می‌رود مذاکراتی کلیدی درباره تجارت، همکاری دفاعی، امنیت منطقه‌ای و مهاجرت در جریان آن انجام شود.
روابط هند و آمریکا در کانون توجه
سفر مودی به واشنگتن در حالی انجام می‌شود که ترامپ در هفته چهارم دوره دوم ریاست‌جمهوری خود قرار دارد. از زمان آغاز این دوره، او تنها با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن، و ملک عبدالله، پادشاه اردن، دیدار کرده است. این امر نشان‌دهنده جایگاه ویژه هند در سیاست خارجی ایالات متحده و توجه فزاینده واشنگتن به نقش دهلی‌نو در منطقه هند و اقیانوس آرام است.
براساس بیانیه رسمی وزارت امور خارجه هند، نخست‌وزیر مودی در این سفر علاوه بر دیدار با ترامپ، با مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده نیز گفتگو خواهد کرد. محور این دیدارها تقویت همکاری‌های اطلاعاتی دوجانبه، به‌ویژه در حوزه‌های مبارزه با تروریسم، امنیت سایبری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات استراتژیک خواهد بود. همچنین، خبرگزاری رویترز گزارش داده که نخست‌وزیر هند در طول اقامت خود در واشنگتن با ایلان ماسک، مدیر اجرایی شرکت تسلا، ملاقات خواهد کرد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که این دیدار به بررسی امکان ورود خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به بازار جنوب آسیا اختصاص یابد.
چالش‌های تجاری در میانه مذاکرات دیپلماتیک
یکی از محورهای اصلی مذاکرات میان مودی و ترامپ، مسائل تجاری است. در حالی که دولت ترامپ سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای در زمینه تعرفه‌های وارداتی اعمال کرده، هند به دنبال راه‌هایی برای جلوگیری از اقدامات تنبیهی واشنگتن علیه اقتصاد خود است. تحلیلگران بر این باورند که احتمال دارد دو کشور گزینه‌هایی برای ایجاد یک توافق تجاری جدید بررسی کنند تا از تعرفه‌های سنگین جلوگیری کرده و همکاری‌های اقتصادی را گسترش دهند.
ترامپ در سال‌های اخیر سیاست‌هایی اتخاذ کرده که سیستم تجارت جهانی را با چالش مواجه ساخته است. او اخیراً دستوری صادر کرده که بر اساس آن، تعرفه‌های ایالات متحده باید با نرخ مالیات سایر کشورها تطابق داشته باشد. این تصمیم به‌ویژه برای هند، که از سوی ترامپ به‌عنوان «پادشاه تعرفه» معرفی شده بود، از اهمیت خاصی برخوردار است. علاوه بر این، رئیس‌جمهور آمریکا تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم را بدون معافیت برای هیچ کشوری اعمال کرده که نگرانی‌هایی را در میان شرکت‌های هندی ایجاد کرده است.
در همین راستا، انتظار می‌رود مودی در مذاکرات خود به کاهش اخیر تعرفه‌های هند بر موتورسیکلت‌های گران‌قیمت آمریکایی اشاره کند و زمینه را برای مذاکراتی درخصوص افزایش هزینه‌های تجهیزات دفاعی فراهم آورد. برخی گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که احتمال دارد قراردادهای جدیدی در حوزه همکاری‌های نظامی اعلام شود.
مهاجرت و چالش‌های اتباع هندی در آمریکا
یکی دیگر از موضوعات مهم این دیدار، مسئله مهاجرت و وضعیت اتباع هندی در ایالات متحده است. اخیراً آمریکا اولین گروه از ۱۰۴ مهاجر غیرقانونی هندی را اخراج کرده و انتظار می‌رود که در آینده نزدیک حدود ۸۰۰ نفر دیگر نیز به هند بازگردانده شوند. دولت هند نگرانی‌هایی را درباره نحوه رفتار مقامات آمریکایی با این افراد مطرح کرده و به دنبال تضمین‌هایی از سوی واشنگتن است تا روند اخراج مهاجران قانونی و انسانی‌تر صورت گیرد.
در حال حاضر، بیش از ۷.۲۵ میلیون هندی در ایالات متحده زندگی می‌کنند که از این تعداد، حدود ۲۰ هزار نفر در فهرست اخراج قرار دارند. انتظار می‌رود مودی در این سفر بر لزوم حفظ مسیرهای قانونی برای مهاجرت اتباع هندی به آمریکا برای اهدافی همچون تحصیل، کار و گردشگری تأکید کند.
جایگاه هند در استراتژی آمریکا برای مهار چین
سفر مودی به واشنگتن در شرایطی انجام می‌شود که دولت ترامپ به‌دنبال تقویت همکاری‌های خود با هند به‌عنوان بخشی از استراتژی مهار چین در منطقه هند و اقیانوس آرام است. تجارت کالا و خدمات بین دو کشور در سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۹۰.۱ میلیارد دلار رسید که از این میان، صادرات ایالات متحده به هند ۷۰ میلیارد دلار و واردات از هند ۱۲۰ میلیارد دلار بوده است. این آمار نشان‌دهنده اهمیت هند به‌عنوان یکی از شرکای کلیدی اقتصادی آمریکا در منطقه است.
همچنین، گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال درخواست مودی برای معافیت تحریمی بندر چابهار از سوی ایالات متحده مطرح شده است. این بندر، که به‌عنوان یک پروژه استراتژیک توسط هند در ایران توسعه یافته، صراحتاً در سند فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران ذکر شده است. مقامات هندی امیدوارند که واشنگتن استثنائاتی برای این پروژه قائل شود تا تجارت منطقه‌ای هند تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نگیرد.
آینده روابط هند و آمریکا در سایه دیپلماسی و تجارت
کارشناسان معتقدند که این سفر می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در روابط آینده هند و آمریکا ایفا کند. مودی پیش از ترک دهلی‌نو اعلام کرده بود که این دیدار فرصتی برای «تعمیق مشارکت راهبردی» میان دو کشور خواهد بود. از سوی دیگر، این سفر پس از پیروزی حزب ملی‌گرای هندو حاکم در انتخابات مجلس قانون‌گذاری ایالتی هند برگزار می‌شود که موقعیت سیاسی مودی را در داخل کشور تقویت کرده است.
با توجه به چالش‌های تجاری، مسائل امنیتی و تحولات ژئوپلیتیک، نتیجه دیدار مودی و ترامپ می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر روابط دوجانبه و سیاست‌های منطقه‌ای داشته باشد. واشنگتن به دنبال گسترش همکاری‌های اقتصادی و دفاعی با دهلی‌نو است، در حالی که هند نیز به‌دنبال کاهش فشارهای تجاری و امنیتی از سوی آمریکا است. در این میان، نقش هند در توازن قدرت در منطقه هند و اقیانوس آرام، رقابت با چین و تعاملات سه‌جانبه با آمریکا و سایر کشورهای منطقه، از موضوعات کلیدی این دیدار خواهد بود.
تحلیلگران بر این باورند که اگر دو کشور بتوانند بر موانع تجاری و دیپلماتیک فائق آیند، احتمالاً توافق‌های جدیدی در زمینه همکاری‌های نظامی، سرمایه‌گذاری‌های فناوری و تجارت آزاد شکل خواهد گرفت. همچنین، نتیجه این دیدار ممکن است تأثیر مستقیمی بر سیاست‌های آمریکا در قبال جنوب آسیا و رویکرد آن نسبت به چین و پاکستان داشته باشد.
به طور کلی، سفر مودی به آمریکا در مقطعی حساس از روابط بین‌المللی انجام می‌شود. نتیجه این دیدار می‌تواند به تعمیق همکاری‌های استراتژیک دو کشور بینجامد یا شکاف‌های موجود را برجسته‌تر کند. ناظران بین‌المللی با دقت این سفر را دنبال می‌کنند تا ببینند که آیا دو کشور می‌توانند بر اختلافات خود غلبه کرده و همکاری‌های گسترده‌تری را در آینده رقم بزنند یا خیر.
