روزنامه گاردین در گزارشی تازه، سرنوشت نامعلوم هزاران افغان را که پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان از کشور خود فرار کرده‌اند، فاش کرده است. این افغان‌ها که با کمک آمریکا از افغانستان خارج شده‌اند، اکنون در دست‌کم ۳۶ کشور در وضعیت بلاتکلیف و شرایط سختی به سر می‌برند.
گاردین بر اساس اسنادی که به دست آورده، گزارش داده است بسیاری از این افراد در کمپ‌هایی که شبیه زندان هستند، در شرایطی غیرقابل تحمل زندگی می‌کنند. برخی از افغان‌ها ماه‌ها یا حتی سال‌هاست که در انتظار انتقال به ایالات متحده به سر می‌برند، اما به دلیل مشکلات اداری و کمبود شفافیت در روند بررسی پرونده‌های مهاجرت، همچنان سرگردان‌اند.
این گزارش تأکید می‌کند که شرایط زندگی در برخی از این کمپ‌ها بسیار دشوار است. افغان‌ها با مشکلاتی چون جدایی اعضای خانواده، کمبود امکانات پزشکی، سلامت روانی وخیم و نگرانی از استرداد اجباری به افغانستان مواجه هستند. به گفته منابع گاردین، برخی از این افغان‌ها حتی به دلیل شرایط سخت، دست به اعتصاب غذا و خودکشی زده‌اند.
بر اساس آمار ارائه‌شده در این گزارش، تا آوریل ۲۰۲۳، دست‌کم ۲۸۳۴ افغان در کمپ‌های کشورهای قطر، امارات متحده عربی و کوزوو حضور داشته‌اند. از این میان، ۱۲۵۶ نفر در امارات، ۲۵۹ نفر در کوزوو و ده‌ها تن در سایر کشورها به سر می‌برند. کمپ‌های این کشورها تحت نظارت شدید امنیتی هستند و ساکنان آن دسترسی محدودی به مشاوران حقوقی و خبرنگاران دارند.
یکی از وکلای مدافع حقوق بشر به نام صدف دوست، که مدیر برنامه حقوق بشر در مرکز قوانین ملغی‌کننده است، به گاردین گفته است که شرایط این افغان‌ها، به‌ویژه در کمپ‌های کشورهای حوزه خلیج فارس و کوزوو، نگران‌کننده است. او تأکید کرده که بسیاری از افغان‌ها با ارسال نامه‌های متعدد به مقامات آمریکایی خواستار رسیدگی به شرایط دشوار خود شده‌اند، اما پاسخ روشنی دریافت نکرده‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به این گزارش تأیید کرده است که ایالات متحده از زمان خروج از افغانستان در سال ۲۰۲۱، به اسکان مجدد افغان‌های واجد شرایط ادامه داده است. او همچنین اعلام کرد که در سال مالی ۲۰۲۴، بیش از ۳۳ هزار ویزای ویژه مهاجرت برای افغان‌ها صادر شده است. با این حال، روند انتقال همچنان کند بوده و هزاران نفر در بلاتکلیفی کامل قرار دارند.
پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال ۲۰۲۱، حدود ۱.۶ میلیون افغان کشور را ترک کردند. از این میان، تاکنون ۱۹۰ هزار نفر موفق به انتقال به ایالات متحده شده‌اند. اما بسیاری دیگر همچنان در شرایطی نامناسب و غیرانسانی در کمپ‌های پناهندگی در انتظار هستند.
فعالان حقوق بشر از جمله سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز بارها از شرایط اسکان این افغان‌ها انتقاد کرده‌اند. به‌ویژه در مورد کمپ‌هایی مانند «مرکز بشردوستانه امارات» در ابوظبی که بیش از ۱۵ ماه است افغان‌ها در آنجا به‌صورت بازداشت‌گونه و با حداقل امکانات نگهداری می‌شوند.
با وجود وعده‌های اخیر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، مبنی بر تمدید توافق‌نامه انتقال متحدان افغان برای سال ۲۰۲۵، نگرانی‌ها درباره وضعیت نامعلوم این افراد همچنان ادامه دارد. وکلای حقوق بشر و فعالان خواستار شفافیت بیشتر و تسریع در روند انتقال شده‌اند تا این افراد بتوانند به زندگی عادی خود بازگردند.
