اختلافات در رهبری طالبان؛ انکار سیاسی یا بحران پنهان؟

جعفر فیصل

طرز پرس

28 قوس 1403

000_9WY4WJ.jpg

در حالی که اخیراً گزارش‌هایی از وجود اختلافات عمیق در سطح رهبری طالبان منتشر شده است، اما برخی از مقامات این گروه بدون ارائه‌ی توضیحات واضح، بر عدم وجود اختلافات میان مقامات خود تأکید دارند.

انس حقانی، یکی از اعضای شورای رهبری طالبان، اخیراً این موضوع را رد کرده و گفته است: «هیچ‌کس نباید به دامن زدن به نفاق تلاش کند. ما در سطح حکومت هیچ‌گونه اختلافی میان مقامات خود نداریم.»

پیش از این، ملا برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، نیز در مراسم فاتحه‌خوانی خلیل الرحمن حقانی، وزیر امور مهاجرین این گروه، گفته بود که هیچ‌گونه اختلافی میان مقامات طالبان وجود ندارد.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که اخیراً گزارش‌ها حاکی از اختلافات عمیق در میان اعضای رهبری طالبان است. یکی از این موارد، عدم حضور ملا هبت‌الله، رهبر طالبان، در مراسم تشییع جنازه خلیل الرحمن حقانی، یکی از مقامات ارشد این گروه، است که احتمال وجود اختلافات جدی در میان رهبران طالبان را بیشتر از پیش تقویت کرده است.

بر اساس گزارش‌ها، در سطح رهبری طالبان اختلافات عمیقی بر سر موضوعات مهم و بنیادی وجود دارد. این اختلافات به‌ویژه در زمینه تقسیم قدرت، اتخاذ تصامیم سیاسی، نحوه تعامل با جامعه بین‌المللی و همچنین موضوع کار و تحصیل زنان و دختران در افغانستان مشهود است.

سازمان ملل متحد نیز در گزارشی تازه اعلام کرده که رهبران طالبان در مورد نحوه برخورد با طالبان پاکستانی نیز اختلاف‌نظر دارند. به گفته منابع مطلع که با طرز پرس صحبت کرده‌اند، این اختلافات عمدتاً میان ملا هبت‌الله و شبکه حقانی دیده می‌شود. به گفته این منابع، سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، در مقایسه با ملا هبت‌الله انعطاف‌پذیرتر است.

پیش از این، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نیز تصویری نسبتاً میانه‌رو از شخصیت سراج‌الدین حقانی ارائه کرده بود. او به این روزنامه گفته بود: «طالبان فصل جنگ و خشونت را بسته و اکنون فصل تعامل مثبت و روابط با جامعه بین‌المللی را گشوده‌اند.»

منابع مطلع به طرز پرس گفته‌اند که سراج‌الدین حقانی تمایل زیادی به تعامل با جامعه بین‌المللی دارد و با شرایط «برد-برد» یا «چیزی بده، چیزی بگیر» موافق است. اما ملا هبت‌الله و حلقه نزدیک به او تلاش دارند نقش سراج‌الدین حقانی را زیر سؤال ببرند و او را شخصی بی‌اختیار و فاقد قدرت معرفی کنند.

چندی پیش، ملا هبت‌الله از وزارت‌های داخله، دفاع و ریاست عمومی استخبارات طالبان، اختیار توزیع سلاح را سلب کرد. منابع مطلع باور دارند که این اقدام برای کاهش نفوذ سراج‌الدین حقانی در نهادهای امنیتی، صورت گرفته است.

با وجود این گزارش‌ها، برخی از مقامات طالبان اختلافات در سطح رهبری را رد کرده‌اند، اما تاهنوز هیچ دلیل و یا توضیح قانع‌کننده‌ای برای این ادعاهای خود ارائه نکرده اند.