در سه سال گذشته، زنان افغانستان به نماد مقاومت در برابر ظلم و سرکوب طالبان تبدیل شده‌اند. این مقاومت در شرایطی شکل گرفته که طالبان با اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه و سرکوبگرانه، زنان را هدف اصلی محدودیت‌های خود قرار داده‌اند. این گروه که در آگوست ۲۰۲۱ دوباره قدرت را در افغانستان به دست گرفت، از همان ابتدا برنامه‌ای نظام‌مند برای حذف زنان از عرصه‌های سیاسی،اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور اجرا کرد. محدودیت‌هایی که زنان افغانستان اکنون با آن مواجه هستند، بی‌سابقه بوده و از ممنوعیت تحصیل دختران بالاتر از صنف ششم تا منع اشتغال زنان در سازمان‌های بین‌المللی و داخلی را شامل می‌شود. حتی حضور در اماکن عمومی مانند پارک‌ها و حمام‌های عمومی نیز برای زنان ممنوع شده است. این سیاست‌ها نه‌تنها حقوق اولیه انسانی زنان را زیر پا گذاشته، بلکه تأثیرات منفی عمیقی بر جامعه افغانستان به‌ویژه اقتصاد کشور گذاشته است.
با وجود این سرکوب گسترده، زنان افغانستان سکوت نکرده‌اند. آن‌ها از روزهای نخست بازگشت طالبان، مبارزاتی گسترده و جسورانه را آغاز کردند. اعتراضات خیابانی در شهرهایی چون کابل، هرات و مزار شریف نمونه‌ای از این ایستادگی است. زنان با شعارهایی همچون “نان، کار، آزادی” به خیابان‌ها آمدند و خواستار احقاق حقوق اولیه خود شدند. این اعتراضات با واکنش خشونت‌آمیز طالبان مواجه شد و بسیاری از زنان بازداشت، شکنجه یا ناپدید شدند. اما این سرکوب‌ها نه‌تنها آنان را خاموش نکرد، بلکه عزم‌شان را برای ادامه مبارزه تقویت کرد. زنان افغانستان به‌خوبی نشان داده‌اند که حتی در برابر یکی از خشن‌ترین رژیم‌های دنیا نیز می‌توان ایستادگی کرد.
مقاومت زنان افغان تنها به داخل کشور محدود نشده است. در خارج از افغانستان، زنان افغان با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی و همکاری با سازمان‌های حقوق بشری، تلاش کرده‌اند صدای زنان داخل افغانستان را به گوش جهان برسانند. آن‌ها توانسته‌اند توجه جامعه جهانی را به وضعیت وخیم حقوق بشر در افغانستان جلب کنند. این تلاش‌ها نه‌تنها باعث شده که موضوع حقوق زنان افغانستان به یکی از اولویت‌های جهانی تبدیل شود، بلکه فشار بر طالبان را برای تغییر سیاست‌هایشان افزایش داده است.
با این حال، مقاومت زنان افغان با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. یکی از بزرگ‌ترین موانع، سکوت بسیاری از مردان افغان است. در حالی که زنان با شجاعت و خطرپذیری بی‌نظیری به مبارزه ادامه می‌دهند، بسیاری از مردان به دلایل مختلف، از جمله ترس از مجازات طالبان یا باورهای سنتی، از حمایت مستقیم از این حرکت‌ها خودداری کرده‌اند. این سکوت نه‌تنها فشار طالبان بر زنان را افزایش داده، بلکه فضای اجتماعی را نیز به نفع طالبان تغییر داده است. بسیاری از زنان در خانواده‌ها نیز تحت تأثیر این سکوت و بی‌عملی، بیشتر از قبل محدود شده‌اند.
علاوه بر این، پراکندگی میان گروه‌ها و سازمان‌های فعال در حوزه حقوق زنان نیز از دیگر چالش‌های جدی به شمار می‌رود. اختلافات میان نسل‌های مختلف فعالان زن و نبود هماهنگی کافی میان سازمان‌ها، تشکیل یک جبهه متحد را دشوار کرده است. این مسئله در حالی است که اتحاد و انسجام می‌تواند یکی از مؤثرترین ابزارها برای مقابله با طالبان و تغییر شرایط موجود باشد. نشست‌هایی همچون گردهمایی زنان افغان در آلبانی، ژنو و اسپانیا، تلاش‌هایی برای ایجاد هماهنگی و اتحاد میان زنان بوده است، اما این تلاش‌ها هنوز نیاز به تقویت بیشتری دارد.
از سوی دیگر، شرایط ناگوار اقتصادی و امنیتی در داخل افغانستان نیز مقاومت زنان را با مشکلات بیشتری مواجه کرده است. بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل بیکاری و فقر شدید، به حمایت مالی مردان وابسته‌اند و زنان عملاً از هرگونه فعالیت اقتصادی محروم شده‌اند. در چنین شرایطی، فشارهای اقتصادی و اجتماعی به‌طور هم‌زمان مقاومت زنان را دشوارتر کرده است.
با این وجود، زنان افغانستان توانسته‌اند در بدترین شرایط، صدای خود را بلند کنند و نشان دهند که شجاعت و ایستادگی می‌تواند حتی در برابر سخت‌ترین محدودیت‌ها نیز راهی برای تغییر باز کند. آن‌ها در حالی مبارزه می‌کنند که جامعه بین‌المللی تاکنون حمایت کافی و مؤثری از آنان نداشته است. کشورهای جهان، به‌ویژه دولت‌هایی که پیش از این در افغانستان حضور داشتند، وظیفه دارند نه‌تنها برای دفاع از حقوق زنان افغان اقدام کنند، بلکه شرایط لازم برای حمایت از مقاومت آنان را نیز فراهم آورند.
مقاومت زنان افغانستان در برابر طالبان یکی از درخشان‌ترین صفحات تاریخ معاصر این کشور است. این زنان نه‌تنها برای حقوق خود بلکه برای حفظ امید به آینده‌ای بهتر برای نسل‌های بعدی ایستادگی می‌کنند. مقاومت آنان به جامعه جهانی یادآوری می‌کند که حتی در تاریک‌ترین روزها نیز امید می‌تواند زنده بماند و تغییر ممکن است. این مبارزه نیازمند حمایت جهانی است، چرا که آینده زنان افغانستان به آینده حقوق بشر در جهان گره خورده است. زنان افغانستان امروز، نماد شجاعت، استقامت و امید برای همه کسانی هستند که در برابر بی‌عدالتی می‌ایستند.
