در آستانهی روز جهانی تلویزیون، گزارشها از وضعیت بحرانی رسانههای دیداری افغانستان تحت حاکمیت طالبان حکایت میکند. مرکز خبرنگاران افغانستان و نهادهای حامی رسانهها، از جمله نی و سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان، به محدودیتهای اعمالشده از سوی طالبان و تأثیرات آن بر فضای رسانهای در این کشور اشاره کرده و از جامعه جهانی خواستهاند که برای حمایت از رسانهها و آزادی بیان در افغانستان اقدام کنند.
مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارش خود به تاریخ ۳۰ عقرب ۱۴۰۲، اشاره کرده است که پس از تسلط طالبان، نیمی از رسانههای دیداری در افغانستان فعالیت خود را متوقف کردهاند. این گزارش میگوید که طالبان در دو سال گذشته تعدادی دستورالعمل جدید صادر کردهاند که بهطور مستقیم بر فعالیت رسانهها، بهویژه رسانههای دیداری، تأثیر گذاشته است.
از جمله این دستورالعملها میتوان به محدودیتهایی اشاره کرد که به منع کار زنان در تلویزیون ملی، عدم حضور زنان در نمایشها و سریالها، الزام به استفاده از ماسک برای زنان و ممنوعیت پخش برنامههای تلویزیونهای بینالمللی اشاره دارد. این اقدامات، به همراه سایر محدودیتها مانند ممنوعیت پخش موسیقی، جداسازی زنان و مردان در رسانهها، و فشار به خبرنگاران برای معرفی طالبان بهعنوان حکومت رسمی افغانستان، بهطور گسترده فضای رسانهای را تحت تأثیر قرار داده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان تأکید کرده است که این محدودیتها موجب کاهش شدید فعالیت رسانههای مستقل و منتقد شده است و رسانهها و خبرنگارانی که از این دستورالعملها سرپیچی کردهاند، با تهدید، بازداشت و حتی تعطیلی مواجه شدهاند.
بر اساس گزارش نی، نهاد حامی رسانههای آزاد افغانستان، ۵۲ درصد از رسانههای دیداری افغانستان پس از تسلط طالبان به دلیل محدودیتها و مشکلات اقتصادی فعالیت خود را متوقف کردهاند. این نهاد همچنین اعلام کرده است که ۷۷ تلویزیون به دلیل بحران اقتصادی قادر به ادامه پخش برنامههای خود نیستند.
یکی از بخشهای مهم گزارشها به وضعیت خبرنگاران زن اختصاص دارد. طبق گزارشها، پس از تسلط طالبان، بسیاری از زنان خبرنگار از فعالیتهای حرفهای خود محروم شدهاند. این محدودیتها، بهویژه برای خبرنگاران زن، باعث شده که بسیاری از آنها به دلیل تهدیدات و فشارها مجبور به ترک کشور شوند.
در همین راستا، سازمانهای بینالمللی از جمله گزارشگران بدون مرز و کمیته حمایت از روزنامهنگاران، از وضعیت رسانهها و خبرنگاران در افغانستان ابراز نگرانی کردهاند. این نهادها خواستار اقدام فوری و مؤثر از سوی جامعه جهانی برای حمایت از آزادی رسانهها در افغانستان شدهاند.
سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان نیز در اعلامیهای خواسته است که «حمایتهای فوری و عملی از رسانهها و خبرنگاران افغانستان را افزایش دهند» و تأکید کردهاند که بدون این حمایتها، آینده آزادی بیان در این کشور در خطر است.
وضعیت رسانهها در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، بهویژه در عرصه رسانههای دیداری، با چالشهای جدی روبهرو است. محدودیتها و فشارهای اعمالشده بر رسانهها و خبرنگاران، بهویژه زنان خبرنگار، موجب شده است که بسیاری از رسانهها فعالیت خود را متوقف کنند و فضای رسانهای کشور بهشدت تضعیف شود. در این شرایط، حمایتهای بینالمللی برای حفظ آزادی بیان و رسانهها در افغانستان بهطور فزایندهای ضروری به نظر میرسد.