رقابت کمک‌ها در افغانستان؛ میلیاردها دلار از آمریکا در برابر حمایت محدود چین

حامیه نادری

طرز پرس

29 عقرب 1403

ai-US-Chinese-flags.gif

طرز پرس: یو شیائو یونگ، نماینده ویژه چین برای افغانستان، اعلام کرد که پکن در سه سال گذشته حدود ۶۴ میلیون دلار به افغانستان کمک کرده است. این در حالی است که طبق گزارش سیگار (بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان)، ایالات متحده در همین مدت بیش از سه میلیارد دلار کمک بشردوستانه و توسعه‌ای به افغانستان ارسال کرده است.

نماینده ویژه چین برای افغانستان در گفت‌وگو با مرکز گفت‌وگوهای بین‌المللی پکن، میزان کمک‌های کشورش به افغانستان را ۴۷۰ میلیون یوان (بیش از ۶۴ میلیون دلار) عنوان کرد. اگرچه چین حکومت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد، اما نخستین کشوری بوده که سفیر طالبان را پذیرفته و در کابل سفیر منصوب کرده است.

چین، علاوه بر کمک‌های بشردوستانه، در حوزه‌های اقتصادی نیز در افغانستان فعال بوده و تلاش کرده است تا در پروژه‌های معادن، نفت، و گاز این کشور سرمایه‌گذاری کند. این رویکرد نشان‌دهنده تمایل پکن به گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی در افغانستان است، حتی در غیاب شناسایی رسمی حکومت طالبان.

بر اساس گزارش سیگار که در ماه اکتبر منتشر شد، آمریکا طی سه سال گذشته در مجموع ۲۱.۶ میلیارد دلار به افغانستان و پناهجویان افغان کمک کرده است. از این میزان، ۳.۳۳ میلیارد دلار به‌عنوان کمک‌های بشردوستانه و توسعه‌ای مستقیماً به افغانستان ارسال شده است.

ایالات متحده، همچون چین، حکومت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد اما برخلاف پکن، کمک‌های بسیار گسترده‌تری به افغانستان ارائه کرده است. این کمک‌ها غالباً تحت نظارت سازمان ملل انجام شده و این نهاد بین‌المللی مدعی است که طالبان به این منابع مالی دسترسی مستقیم ندارد.

کمک‌های آمریکا به افغانستان همواره با انتقادهایی روبه‌رو بوده است. برخی از منتقدان و گزارشگران، از جمله بازرس ویژه آمریکا، ادعا می‌کنند که طالبان ممکن است به بخشی از این کمک‌ها دسترسی داشته باشند و از آنها برای تقویت موقعیت خود بهره‌برداری کنند.

در ماه‌های گذشته، بانک مرکزی افغانستان که تحت کنترل طالبان قرار دارد، به طور مرتب از دریافت بسته‌های مالی ۴۰ میلیون دلاری خبر می‌داد. اما با افزایش انتقادها و فشارهای بین‌المللی، طالبان انتشار این اطلاعات را متوقف کردند. منابع مطلع به رسانه‌ها گزارش داده‌اند که ارسال این بسته‌ها همچنان ادامه دارد، هرچند دیگر به‌صورت علنی اعلام نمی‌شود.

تفاوت چشمگیر در میزان کمک‌های چین و آمریکا به افغانستان، بازتاب‌دهنده رویکردهای متفاوت این دو قدرت جهانی به کشوری است که تحت کنترل طالبان قرار دارد. در حالی که کمک‌های بشردوستانه چین محدود بوده و بیشتر بر توسعه روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری متمرکز است، ایالات متحده همچنان بزرگ‌ترین کمک‌کننده به افغانستان باقی مانده و تمرکز خود را بر کاهش بحران انسانی و حمایت از پناهجویان افغان معطوف کرده است.

این کمک‌ها، اگرچه برای جلوگیری از وخامت اوضاع انسانی در افغانستان ضروری به نظر می‌رسند، اما همزمان نگرانی‌هایی را درباره تقویت غیرمستقیم طالبان ایجاد کرده‌اند. با وجود نظارت‌های بین‌المللی، تردیدها درباره شفافیت توزیع کمک‌ها همچنان پابرجاست، و آینده این کمک‌ها در سایه حکومتی که با چالش‌های حقوق بشری و انزوای بین‌المللی روبه‌رو است، نامعلوم باقی می‌ماند.