طرز پرس: افغانستان کشوری است که با گذشت دهه‌ها جنگ، درگیری و بحران، به یکی از جوامع کم‌لذت‌ترین و غمگین‌ترین جوامع جهان تبدیل شده است. در این مدت طولانی، فرصت‌های تفریح و شادی برای مردم این سرزمین بسیار محدود بوده و شرایط امنیتی نامناسب، باعث شده است که زندگی روزمره‌ی مردم عمدتاً با ترس و اضطراب همراه باشد.
با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در سال 2021، وضعیت زندگی مردم از لحاظ آزادی‌های فردی و اجتماعی دچار تغییرات عمده‌ای شد، به‌ویژه در زمینه حق تفریح و شادمانی. با اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه و محدودیت‌های شدید، طالبان نه‌تنها امنیت و آرامش مردم را تهدید کرده‌اند بلکه شادمانی را از آن‌ها سلب کرده‌اند و به نظر می‌رسد که افغانستان اکنون به یکی از غمگین‌ترین کشورهای جهان تبدیل شده است.
محدودیت‌های طالبان بر حضور در پارک‌ها و مکان‌های تفریحی
پیش از تسلط دوباره طالبان، افغان‌ها حتی در شرایط سخت و با وجود تهدیدهای تروریستی و حملات انتحاری، همچنان برای لحظاتی از روز خود را به تفریح در پارک‌ها، محله‌های تفریحی و فضای باز اختصاص می‌دادند. هرچند این لحظات تفریحی کوتاه و پراکنده بودند، اما برای مردم افغانستان فرصتی برای فرار از فشارهای روزمره و شادی‌های کوچک فراهم می‌کردند. اما پس از بازگشت طالبان به قدرت، تمامی این فضاها به شدت محدود شده و حضور شهروندان در پارک‌ها و مکان‌های تفریحی با قوانین جدید و دستورات سخت‌گیرانه مواجه شد.
اولین تغییرات عمده، تقسیم‌بندی جنسیتی پارک‌ها و مکان‌های تفریحی بود. طالبان تصمیم گرفتند که روزهای خاصی را برای حضور زنان و مردان در پارک‌ها تعیین کنند. طبق این تقسیم‌بندی، زنان تنها در روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه مجاز به حضور در پارک‌ها بودند، در حالی که مردان در باقی روزهای هفته، یعنی چهارشنبه، پنجشنبه، جمعه و شنبه می‌توانستند به این مکان‌ها بروند. این تقسیم‌بندی، علاوه بر محدود کردن دسترسی به پارک‌ها، روابط خانوادگی را تحت تأثیر قرار داد و تفریح گروهی یا خانوادگی را به حداقل رساند.
در ادامه، محدودیت‌های طالبان به گونه‌ای پیش رفت که حضور زنان و دختران در پارک‌ها به طور کامل ممنوع شد. این اقدام نه تنها حضور زنان را محدود کرد بلکه به معنای حذف حقوق اجتماعی و تفریحی آن‌ها بود. طبق سیاست‌های جدید، زنان و دختران نه‌تنها از حضور در پارک‌ها بلکه از حضور در بسیاری از فضاهای عمومی دیگر نیز منع شدند. حتی در برخی موارد، شنیدن صدای زنان در فضاهای عمومی، از جمله مکان‌های تفریحی، نیز غیرقانونی اعلام شد. این اقدامات به تدریج شادی و تفریح را از زندگی مردم افغانستان حذف کرده و جو جامعه را به شدت سرد و غمگین کرده است.
سلب حق تفریح و پیامدهای روانی آن
سلب حق تفریح و شادمانی از مردم افغانستان پیامدهای منفی بسیاری بر سلامت روان آنان به‌ویژه در میان زنان و دختران به همراه داشته است. در یک جامعه‌ای که مردم آن از جمله بسیاری از زنان و دختران از دسترسی به امکانات ابتدایی تفریح و سرگرمی محروم هستند، مشکلات روانی روز به روز بیشتر نمایان می‌شوند. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که سرگرمی و تفریح تأثیرات مستقیم و قابل توجهی بر سلامت روان دارند. به عبارت دیگر، افرادی که فرصت‌های تفریحی کافی دارند، معمولاً از سلامت روانی بهتری برخوردارند و احساس شادی و آرامش بیشتری دارند. اما در افغانستان، محدودیت‌های اعمال‌شده توسط طالبان باعث شده است که بسیاری از مردم به ویژه زنان و دختران با افسردگی، اضطراب و استرس‌های شدید مواجه شوند.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که سلب حق تفریح از مردم افغانستان، بویژه از زنان، به شکل گسترده‌ای به افزایش اختلالات روانی در این جامعه انجامیده است. بسیاری از مردم به‌ویژه زنان و دختران به بیماری‌های روانی چون افسردگی، اضطراب و استرس مبتلا شده‌اند. این امر نه تنها بر کیفیت زندگی آنان تأثیر منفی گذاشته بلکه باعث افزایش نارضایتی‌های اجتماعی و روانی نیز شده است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان در افغانستان به‌شدت رو به افول است و بسیاری از افراد در پی فشارهای اجتماعی و محدودیت‌های طالبان دچار بحران‌های روحی شدید شده‌اند.
بحران خودکشی در افغانستان
یکی از جدی‌ترین و تأثیرگذارترین پیامدهای سلب حق تفریح در افغانستان، افزایش بی‌سابقه میزان خودکشی در میان جوانان، به‌ویژه زنان و دختران، است. در بسیاری از مناطق افغانستان، به‌ویژه در ولایت‌هایی مانند فاریاب، خودکشی به یک بحران جدی تبدیل شده است. در هفته‌های اخیر، گزارش‌هایی از خودکشی چهار نفر، شامل دو مرد جوان و دو زن جوان، در ولایت فاریاب منتشر شده است. این آمارها تنها نمونه‌ای از بحران گسترده‌ای است که در جامعه افغانستان در حال گسترش است.
خودکشی‌ها به ویژه در میان زنان و دختران جوان به شدت نگران‌کننده است. فشارهای اجتماعی، محدودیت‌های شدید و عدم دسترسی به فرصت‌های شادمانی و تفریحی، بسیاری از زنان و دختران را به مرحله‌ای رسانده است که زندگی را تحمل‌ناپذیر می‌بینند. این بحران نه‌تنها از نظر انسانی نگران‌کننده است بلکه باعث افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی در این کشور شده است.
فشرده کلام؛ افغانستان اکنون با شرایطی روبه‌رو است که حق تفریح و شادمانی به یک امر ممنوعه تبدیل شده است. سلب این حق از مردم، به ویژه از زنان و دختران، پیامدهای اجتماعی، روانی و انسانی سنگینی به همراه داشته است. در حالی که کشور در بحران‌های اقتصادی و امنیتی به سر می‌برد، شرایط روحی مردم نیز به شدت در حال وخامت است. این وضعیت نه تنها زندگی مردم افغانستان را تحت تاثیر قرار داده بلکه چالش‌های جدی برای جامعه جهانی ایجاد کرده است. در نهایت، برای بهبود وضعیت افغانستان، ضروری است که جهان به این بحران توجه بیشتری داشته باشد و برای بازگرداندن حقوق اساسی مردم این کشور به ویژه در زمینه‌های اجتماعی و روانی تلاش کند.
