زنان در زنجیر طالبان: روایتی از خشونت‌های پنهان، تجاوزها و آپارتاید جنسیتی در افغانستان

حامیه نادری

طرز پرس

9 عقرب 1403

14021004000615_Test_PhotoN.jpg

طرز پرس: «مرا به اتاق بازجویی بردند، سرم را به دیوار کوبیدند. یکی از طالبان لباسم را پاره کرد و به بخش‌های خصوصی بدنم دست زد.»

این گوشه‌ی از تجربه تلخ یک زن در زندان طالبان است که با ریچارد بنت، نماینده سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر به اشتراک گذاشته است. آقای بنت در گزارش خود بر اساس شواهد موثق بیان کرده است، زنانی که توسط طالبان زندانی شده‌اند، به شکلی نگران‌کننده با تجاوز و آزار جنسی روبرو شده‌اند.

برخی از زنان، تجربه‌های شخصی خود از این خشونت‌ها را بیان کرده‌اند و برخی دیگر از توهین‌ها و برخوردهای تحقیرآمیز طالبان یاد کرده‌اند. این گزارش که بر اساس شواهد موثق به تاریخ ۷ عقرب منتشر شده، وضعیت بحرانی زنان در زندان‌های طالبان را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که زنان با خشونت، آزار جنسی و رفتارهای تحقیرآمیز مواجه هستند.

ریچارد بنت در گزارش خود بر بنیاد شواهد معتبر نوشت که در جریان سرکوب‌های طالبان، زنان به‌طور نگران‌کننده‌ای تحت تجاوز و آزار جنسی قرار گرفته‌اند. برخی از زنان تجربه‌های مستقیمی از این خشونت‌ها را بازگو کرده‌اند، در حالی که دیگران از توهین‌های شدید طالبان سخن گفته‌اند. یکی از قربانیان، تجربه دردناک خود را این‌گونه بیان می‌کند: «در جریان بازجویی مورد لت‌وکوب قرار گرفتم، سرم را به دیوار کوبیدند. یکی از طالبان لباسم را پاره کرد و به بخش‌های خصوصی بدنم دست زد.» این نمونه‌ها، واقعیت‌های تلخی از وضعیت زنان زندانی در افغانستان تحت حکومت طالبان را نشان می‌دهد.

پیش از این، عفو بین‌الملل نیز گزارش کرده بود که طالبان پس از به‌دست‌گیری قدرت، آزار جنسی و خشونت علیه زنان بازداشت‌شده را تشدید کرده است. به گفته این سازمان، زنان در زندان‌های طالبان از حقوق انسانی و حمایت‌های پزشکی و حقوقی محروم‌اند. همچنین، دیده‌بان حقوق بشر در ۲۰۲۳ اعلام کرده بود که طالبان زنان را بدون محاکمه و به دلایل اجتماعی بازداشت می‌کند؛ این سرکوب ممکن است به عنوان جنایت علیه بشریت تلقی شود.

رسانه‌های بین‌المللی نظیر واشنگتن‌پست، گاردین، رویترز و الجزیره نیز با استناد به منابع معتبر اعلام کرده‌اند که زنان بازداشت‌شده به دلیل عدم رعایت حجاب اجباری و دیگر قوانین طالبان، نه‌تنها در زندان‌ها بلکه از سوی جامعه نیز با تبعیض و تحقیر شدید مواجه می‌شوند. بسیاری از زنانی که پس از آزادی به جامعه بازگشته‌اند، با افسردگی، اضطراب، و حتی تمایلات خودکشی روبرو هستند؛ امری که نیازمند حمایت جدی بین‌المللی است.

بنت در این گزارش وضعیت زنان در افغانستان را نمونه‌ای از «آپارتاید جنسیتی» خوانده و هشدار داده است که سیاست‌های طالبان به شکل سیستماتیکی حقوق اساسی زنان را نادیده می‌گیرد و حتی می‌تواند به عنوان جنایت علیه بشریت در نظر گرفته شود. وی افزایش افسردگی و اضطراب میان زنان افغان را به‌عنوان نشانه‌ای از وخامت اوضاع حقوق بشر در این کشور مطرح کرده است.

این گزارش‌ها که از سوی سازمان ملل، نهادهای حقوق بشری، و رسانه‌های بین‌المللی منتشر شده‌اند، حاکی از آن‌اند که خشونت و رفتارهای تحقیرآمیز علیه زنان در افغانستان به‌شدت افزایش یافته است. گزارش ریچارد بنت، عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر، و رسانه‌های مطرح تأیید می‌کنند که زنان تحت حاکمیت طالبان با فشارهای جسمی، روانی و اجتماعی شدیدی مواجه هستند و از حقوق اولیه خود محرومند.

طالبان با اجرای سیاست‌های محدودکننده، از جمله اجباری‌کردن پوشش و ایجاد محدودیت‌های شدید در دسترسی به آموزش و اشتغال، زنان را از زندگی اجتماعی محروم کرده‌اند. بسیاری از زنان به دلیل عدم رعایت این قوانین دستگیر و روانه زندان می‌شوند، جایی که از حمایت‌های پزشکی و روانی بی‌بهره‌اند و در شرایط تحقیرآمیز نگهداری می‌شوند.

در برخی موارد، طالبان زنان را بدون هیچ‌گونه توجیه قانونی دستگیر کرده و به زندان می‌برند. دیده‌بان حقوق بشر تأکید کرده که این اقدامات طالبان بیانگر سقوط حقوق بشر در افغانستان است و می‌تواند به عنوان جنایت علیه بشریت در نظر گرفته شود.

سازمان ملل و سایر نهادهای حقوق بشری هشدار داده‌اند که تأثیرات روانی ناشی از زندان‌های طالبان بر زنان بسیار عمیق است. بسیاری از زنانی که پس از آزادی به جامعه بازگشته‌اند، به دلیل تحقیر و سرزنش‌هایی که از سوی خانواده و جامعه تجربه می‌کنند، به افسردگی، انزوا، و حتی خودکشی روی آورده‌اند. این شرایط بحرانی، نشان‌دهنده بحران روانی و اجتماعی ناشی از سیاست‌های طالبان علیه زنان است که پیامدهای طولانی‌مدتی برای جامعه افغانستان خواهد داشت.

ریچارد بنت در سخنان خود به مجمع عمومی سازمان ملل هشدار داده که اگر جامعه بین‌المللی اقدامی برای حمایت از زنان افغان انجام ندهد، بحران حقوق بشر در افغانستان شدیدتر خواهد شد. او وضعیت کنونی را به آپارتاید جنسیتی تشبیه کرده و بر ضرورت حمایت فوری بین‌المللی تأکید کرده است.