طرز پرس: از زمان بازگشت طالبان به قدرت، مردم افغانستان با تحولاتی روبهرو شدهاند که نهتنها زندگی روزمرهشان را مختل کرده، بلکه آرامش روانی و امنیت شخصیشان را از بین برده است. یکی از تلخترین این تجربهها، عملیاتهای گسترده و غیرقابل پیشبینی بازرسیهای خانه به خانه در کابل و دیگر شهرها است.
این بازرسیها که اغلب بدون اطلاع قبلی و در ساعات نامناسب صورت میگیرد، واکنشهای گسترده و گلههای بیپایان شهروندان و فعالان حقوق بشری را به همراه داشته است. به گفته یکی از ساکنان منطقه خیرخانه کابل، «طالبان بدون هشدار وارد خانهها میشوند و این مسأله باعث وحشت خانوادهها شده است. هیچ زنی در گروههای بازرسی حضور ندارد و حریم خصوصی خانوادهها را نقض میکنند.»
اعتراضهای مردمی: نقض حریم خصوصی
بازرسیهای طالبان در محلههای مختلف کابل، به جای تأمین امنیت، موجی از دلهره و ناامنی روانی را بر جامعه حاکم کرده است. افراد ساکن این محلهها گزارش دادهاند که نیروهای طالبان هنگام بازرسیها به کمدهای لباس و وسایل شخصی زنان هم دست میزنند، و در شرایطی این برخوردها موجب شرم و احساس ناامنی زنان شده است. یکی از ساکنان منطقه ناحیه یازدهم کابل به طرز پرس گفت: «در مواردی که از برخورد آنها اعتراض کنیم، با تهدید مواجه میشویم یا حتی لت وکوب میشویم.»
بانوی دیگر از منطقه شهرک آریا مربوطات ناحیه دهم در این رابطه به طرز پرس گفت: «در هر لحظه ممکن است طالبان بدون بهانه خاصی به خانه ما بیایند و اموالمان را بازرسی کنند. زندگی زیر سایه این تهدیدات، هر روز ترسناکتر میشود.»
تأثیرات روانی و اجتماعی بازرسیها بر مردم
بازرسیهای خانه به خانه، علاوه بر نقض حریم خصوصی، عواقب روانی سنگینی بر شهروندان تحمیل کرده است. این اقدامات که در برخی موارد با خشونت کلامی و فیزیکی نیز همراه است، اثرات روانی شدیدی بر زندگی مردم گذاشته و باعث اضطراب، بیخوابی و استرس در بین افراد جامعه، بهویژه زنان و کودکان شده است. خانم نرگس یک روانشناس در گفتگو با طرز پرس در این مورد گفت: «ورود ناگهانی نیروهای مسلح به خانهها، بهخصوص در ساعات صبحگاهی، اثرات روانی طولانیمدتی بر روی کودکان دارد. این کودکان ممکن است با اضطراب و ناامنی روانی دائمی رشد کنند و این اثرات منفی بر سلامت روانی آنها در آینده باقی بماند.»
از طرف دیگر، نگرانیهای اجتماعی نیز در بین مردم روزبهروز بیشتر میشود. این بازرسیها، زندگی روزمره مردم را مختل کرده و حس امنیتی که هر جامعهای به آن نیاز دارد، از آنها گرفته است. یکی از تحلیلگران مسائل اجتماعی در این مورد گفت: «مردم افغانستان برای بازسازی و بهبود نیازمند آرامش هستند، اما این بازرسیها نشان میدهد که طالبان تمایلی به فراهم کردن این آرامش ندارند و تنها به اعمال قدرت و کنترل بیشتر فکر میکنند.»
این فشارها باعث شده که بسیاری از مردم به فکر ترک کابل و پناه بردن به مناطق دیگر باشند، هرچند چنین اقدامی برای بسیاری، بهویژه افرادی که منابع مالی لازم را ندارند، غیرممکن است.
از نظر آگاهان نظامی بازرسیهای خانه به خانه در کابل و سایر شهرهای افغانستان، به وضوح نشان میدهد که هدف طالبان از تأمین امنیت، تنها شعاری است که برای توجیه اعمال کنترل و تسلط بر مردم استفاده میشود. این بازرسیها نهتنها امنیت روانی مردم را از بین برده، بلکه به عنوان نمادی از زورگویی و تهدید، آرامش و حس اعتماد مردم را نسبت به آینده تضعیف کرده است.