سراج‌الدین حقانی؛ مهندس تنش‌های داخلی طالبان و چالش‌های دیپلماتیک با آمریکا

حامیه نادری

طرز پرس

3 عقرب 1403

resizecom_f24755f0-7d1c-45f4-83a6-265eea3a8f2c.jpg

طرز پرس: سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان، به‌عنوان یکی از شخصیت‌های کلیدی و جنجالی در این گروه مطرح است. او که در گذشته به‌عنوان یک فرمانده نظامی با شیوه‌های تند و خشن شناخته می‌شد، اکنون در تلاش است تا در راستای دیپلماسی گام بردارد و روابط خود را با کشورهای اروپایی، روسیه، چین و حوزه خلیج فارس برقرار کند. با این حال، در گزارش اخیر نیویورک تایمز، به‌طور مشخص به اختلافات و چالش‌های داخلی طالبان اشاره شده است که بر روابط دیپلماتیک و جایگاه حقانی تأثیرگذار بوده و نمایانگر تنش‌های درونی در این گروه است.

سراج‌الدین حقانی که پیش‌تر به‌عنوان رهبر شبکه حقانی شناخته می‌شد، یکی از مهم‌ترین چهره‌های طالبان است که به دنبال تغییر رویکرد از نظامی‌گری به دیپلماسی است. در گزارش نیویورک تایمز آمده است که حقانی تلاش می‌کند تا با کشورهای مختلف وارد گفتگو شود و تصویری جدید از طالبان به نمایش بگذارد. او که تا به‌حال تنها یک‌بار با یک خبرنگار غربی مصاحبه کرده، همچنان به‌عنوان چهره‌ای مرموز در صحنه سیاسی افغانستان شناخته می‌شود.

خبرنگار نیویورک تایمز که موفق به انجام دیداری سه‌ساعته با حقانی در کابل شده، می‌گوید که برای درک بهتر زندگی و دیدگاه‌های او، با بیش از هفتاد کارشناس، دیپلمات، و اعضای طالبان گفتگو کرده است. براساس این گزارش، حقانی که زمانی با عملیات‌های نظامی شناخته می‌شد، اکنون تلاش می‌کند تا به‌عنوان صدای تغییر و اصلاح در درون طالبان به جهانیان معرفی شود.

شکاف‌های داخلی طالبان

یکی از نکات مهمی که نیویورک تایمز به آن اشاره می‌کند، وجود اختلافات عمیق در میان مقامات بلندپایه طالبان است. در حالی که این گروه سعی می‌کند چهره‌ای متحد از خود به نمایش بگذارد، شکاف‌های داخلی و اختلاف‌نظرهای عمیق بر سر سیاست‌های کلیدی، به‌ویژه در زمینه حقوق زنان و آموزش دختران، به‌وضوح دیده می‌شود. سراج‌الدین حقانی یکی از افرادی است که خواستار بازگشایی مدارس دخترانه و بهبود وضعیت حقوق زنان شده است. وی معتقد است که این اصلاحات می‌تواند حمایت جامعه جهانی را برای طالبان به ارمغان بیاورد.

این دیدگاه‌های حقانی او را در تقابل مستقیم با سیاست‌های سخت‌گیرانه ملا هیبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، قرار داده است. براساس گزارش نیویورک تایمز، بسیاری از مقامات طالبان با دیدگاه‌های آخندزاده مخالف هستند، اما تعداد کمی از آن‌ها جرات علنی کردن این مخالفت‌ها را دارند. حقانی با استفاده از روابط دیپلماتیک خود در خارج از افغانستان، به دنبال جلب حمایت‌های بین‌المللی برای اصلاحات در درون طالبان است.

دیپلماسی حقانی و چالش‌های بین‌المللی

با وجود تلاش‌های حقانی برای ایجاد روابط دیپلماتیک با کشورهای مختلف، او با چالش‌های بزرگی در صحنه بین‌المللی روبه‌رو است. ایالات متحده آمریکا، که همچنان شبکه حقانی را به‌عنوان یک گروه تروریستی می‌شناسد، تمایل چندانی به تعامل با حقانی ندارد. در سال ۲۰۱۲، آمریکا رسماً شبکه حقانی را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داد و برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری سراج‌الدین حقانی شود، جایزه تعیین کرد.

گزارش نیویورک تایمز همچنین به روابط تاریخی خانواده حقانی با آمریکا اشاره دارد. در دوران جنگ شوروی در افغانستان، جلال‌الدین حقانی، پدر سراج‌الدین، روابط نزدیکی با سازمان سیا برقرار کرده بود و از این سازمان حمایت‌های مالی و نظامی دریافت می‌کرد. اما پس از تهاجم آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، این روابط به‌طور کامل قطع شد و شبکه حقانی به یکی از دشمنان اصلی آمریکا تبدیل شد.

براساس این گزارش، سراج‌الدین حقانی، به‌رغم تلاش‌های دیپلماتیک خود، همچنان تحت تعقیب ایالات متحده است و این مسئله، نقش او را در تلاش‌های دیپلماتیک با کشورهای غربی پیچیده‌تر کرده است. با این حال، حقانی از حمایت‌های قابل‌توجهی از سوی برخی کشورهای منطقه مانند روسیه و چین برخوردار است که این کشورها رویکرد متفاوتی نسبت به افغانستان و طالبان دارند.

گزارش بر این نکته تأکید دارد که سراج‌الدین حقانی نه‌تنها یکی از چهره‌های کلیدی در رهبری طالبان است، بلکه به‌عنوان صدای نارضایتی و اصلاحات در درون این گروه مطرح شده است. اختلافات عمیق میان مقامات طالبان و شکاف‌های داخلی، جایگاه او را در برابر سیاست‌های تندروانه شیخ هیبت‌الله آخندزاده تقویت کرده است. با این حال، تلاش‌های او برای جلب حمایت بین‌المللی همچنان با چالش‌های بزرگی از جمله مخالفت‌های آمریکا مواجه است.