طرز پرس: چالش‌های ترانزیتی میان افغانستان و پاکستان از دهه‌ها پیش با سیاست‌های پیچیده همراه بوده‌اند. پاکستان، در طول این سال‌ها، همواره از ترانزیت به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر افغانستان استفاده کرده است و این مسئله، علاوه بر تأثیرگذاری بر اقتصاد و بازار افغانستان، نارضایتی داخلی را نیز به دنبال داشته است.
در تلاش برای حل این چالش‌ها، دولت قبلی افغانستان توافق‌نامه “آپتا” را با پاکستان امضا کرد. این توافق‌نامه قرار بود مسیری را برای عبور کامیون‌های تجاری دو کشور ایجاد کند، اما به دلیل ریشه‌های سیاسی این چالش‌ها، آپتا نیز نتوانست مشکلات را برطرف کند. از طرف دیگر، پاکستان همواره از اعطای مجوز به کامیون‌های افغانستانی برای عبور به کشورهای جنوب آسیا، به‌ویژه هند، خودداری کرده است که این سیاست منجر به خسارت‌های اقتصادی عمده‌ای برای صادرکنندگان افغان، به‌ویژه در بخش میوه و سبزیجات، شده است.
با روی کار آمدن حکومت جدید در افغانستان، انتظارات برای رفع این چالش‌ها افزایش یافت. با این حال، نه تنها مشکلات قدیمی حل نشدند، بلکه در برخی موارد نیز تشدید گردید. مسدود شدن مرزهای تجاری و افزایش تعرفه‌های گمرکی از سوی پاکستان به شکل مداوم، به ضرر کشاورزان و تاجران افغان تمام شده است.
در پاسخ به این چالش‌ها، مقامات افغان تلاش‌هایی برای یافتن مسیرهای جایگزین برای ترانزیت انجام داده‌اند. سفرهای دیپلماتیک به کشورهای همسایه، مانند ایران و آسیای مرکزی، برای ایجاد توافقات تجاری و ترانزیتی جدید، بخشی از این تلاش‌ها بوده است. هرچند این مسیرهای جایگزین به عنوان فرصت‌های جدید مطرح می‌شوند، اما واقعیت این است که افغانستان به‌طور کامل نمی‌تواند از مسیرهای ترانزیتی پاکستان بی‌نیاز شود.
در نهایت، چالش‌های ترانزیتی میان افغانستان و پاکستان تنها به مسائل اقتصادی محدود نمی‌شوند، بلکه این مشکلات عمیقاً با مسائل سیاسی، مرزی و امنیتی گره خورده‌اند. پاکستان، که سال‌ها به عنوان حامی اصلی قدرت‌های داخلی افغانستان عمل کرده، اکنون با افزایش فشارهای ترانزیتی و ادعاهای امنیتی، به دنبال اعمال نفوذ بیشتر بر حکومت فعلی افغانستان است.
برای حل دائمی این چالش‌ها، لازم است که افغانستان به یک رویکرد بین‌المللی و بلندمدت روی بیاورد و در چارچوب سازوکارهای دیپلماتیک، به دنبال راه‌حلی پایدار باشد تا بتواند از وابستگی خود به مسیرهای محدود و فشارهای خارجی بکاهد.
