طرز پرس: روز جهانی دختر، در ۱۱ اکتبر هر سال، به عنوان روزی برای گرامیداشت دستاوردها و توانایی‌های دختران در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. این روز فرصتی است برای تمرکز بر اهمیت حقوق دختران و ظرفیت‌های آن‌ها در ساختن آینده‌ای بهتر. اما در افغانستان، این روز تبدیل به نمادی از درد و سرکوب شده است؛ روزی که یادآور تیره‌ترین دوران تاریخ معاصر این کشور است، دورانی که تحت حکومت طالبان، دختران از ابتدایی‌ترین حقوق خود محروم شده‌اند.
وضعیت وخیم دختران در افغانستان:
پس از تسلط طالبان در آگوست ۲۰۲۱، وضعیت دختران افغان با سرعتی بی‌سابقه وخیم‌تر شد. طالبان با اعمال قوانین سختگیرانه و زن‌ستیزانه، دختران و زنان را به حاشیه رانده و از حقوق اساسی‌شان، از جمله حق تحصیل، کار، و مشارکت در زندگی عمومی، محروم کرده‌اند. آنچه بر دختران افغانستان تحمیل شده است، چیزی فراتر از محدودیت‌های قانونی است؛ این یک حمله مستقیم به آرزوها، توانایی‌ها و انسانیت آن‌هاست.
۱- محرومیت از آموزش – گسست نسل آینده:
از نخستین روزهای بازگشت طالبان به قدرت، سیاست‌های سرکوبگرانه این گروه بر مکاتب دخترانه اعمال شد. مکاتب به روی دختران بالای صنف ششم بسته شدند، و امید میلیون‌ها دختر که رویای تحصیل و آینده‌ای بهتر را در سر داشتند، به ناگاه فروپاشید. در حالی که در دیگر کشورها روز دختر به عنوان نمادی از دستاوردهای آموزشی جشن گرفته می‌شود، در افغانستان دختران از ابتدایی‌ترین حق خود – حق آموزش – محروم شده‌اند. این محرومیت تنها به معنای محروم شدن از خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه این یک فاجعه انسانی است که آینده کل کشور را نیز در تاریکی فرو خواهد برد. هر دختری که از تحصیل بازماند، یکی دیگر از سنگ بناهای پیشرفت و توسعه افغانستان نیز فرو ریخته است.
۲- افزایش ازدواج‌های اجباری – معامله با آینده دختران:
با بسته شدن درهای مکاتب و دانشگاه ها به روی دختران، فشار بر خانواده‌ها برای ازدواج زودهنگام دختران افزایش یافته است. بسیاری از خانواده‌ها به دلایل اقتصادی یا اجتماعی مجبور به ازدواج اجباری دختران خود در سنین پایین شده‌اند. این ازدواج‌ها، که به‌طور عمده ناشی از فقر و سیاست‌های تحمیلی طالبان است، دختران را در مسیر زندگی‌ای قرار می‌دهد که پر از خشونت، بی‌عدالتی و از بین رفتن هرگونه امید به آینده است. طالبان نه تنها فرصت آموزش و پیشرفت را از دختران سلب کرده‌اند، بلکه زندگی آن‌ها را به معامله‌ای میان فقر و سرکوب تبدیل کرده‌اند.
۳- گسترش خشونت و سرکوب علیه زنان:
طالبان با سیاست‌های زن‌ستیزانه خود، فضای اجتماعی را برای زنان و دختران به جهنمی بی‌پایان تبدیل کرده‌اند. دختران از حق حضور در جامعه، کار، و حتی حرکت آزادانه محروم هستند. محدودیت‌های شدید بر حق تحصیل و کار تنها بخشی از این سرکوب است؛ طالبان با اعمال قوانین محدودکننده بر رفت‌وآمد و تعامل اجتماعی دختران، به‌طور عملی آن‌ها را از فضای عمومی حذف کرده‌اند. دختران افغان اکنون در خانه‌ها محبوس‌اند، در حالی که بیرون از خانه نیز با ترس از خشونت و بازداشت روبه‌رو هستند.
۴- نابودی رؤیاها و امید به آینده:
سیاست‌های طالبان نه تنها حقوق و آزادی‌های دختران را سلب کرده، بلکه آن‌ها را از داشتن رؤیا و امید به آینده‌ای بهتر نیز محروم کرده است. دخترانی که پیش از تسلط طالبان برای تحصیل و کار تلاش می‌کردند، اکنون به اجبار در خانه‌ها محبوس شده و به تماشای نابودی زندگی و آرزوهای خود نشسته‌اند. این محرومیت، تجاوزی مستقیم به انسانیت و کرامت این دختران است. طالبان با سیاست‌های خود نه تنها نسل امروز، بلکه نسل‌های آینده افغانستان را نیز به بی‌راهه کشانده‌اند.
نقد:
سیاست‌های طالبان در قبال زنان و دختران افغانستان تنها به سرکوب جسمی و روحی آن‌ها محدود نمی‌شود؛ بلکه نقض آشکار حقوق بشر و قوانین بین‌المللی است. اقدامات طالبان نه تنها با کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر، از جمله کنوانسیون حقوق کودک و کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، در تضاد است، بلکه از زوایای انسانی و اخلاقی نیز غیرقابل توجیه است.
الف) نقض قوانین بین‌المللی: طالبان با اعمال سیاست‌های زن‌ستیزانه خود، به‌طور عمدی کنوانسیون‌های بین‌المللی را نادیده گرفته‌اند. آن‌ها نه تنها دختران افغان را از حقوق اساسی‌شان محروم کرده‌اند، بلکه تمامی اصول حقوق بشر را زیر پا گذاشته‌اند.
ب) عواقب اجتماعی و اقتصادی: محرومیت زنان و دختران از تحصیل و مشارکت در جامعه، تأثیرات مخربی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی افغانستان خواهد داشت. هیچ کشوری نمی‌تواند با سرکوب نیمی از جمعیت خود به پیشرفت و ثبات دست یابد. سیاست‌های طالبان کشور را به فقر و عقب‌ماندگی بیشتر سوق می‌دهد.
ج) نقض کرامت انسانی: طالبان با سیاست‌های خود، کرامت انسانی دختران و زنان را به‌طور مستقیم هدف قرار داده‌اند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا دختران را به موجوداتی بی‌صدا، بی‌حقوق و بی‌هویت تبدیل کنند. این جنایت علیه بشریت، نباید از دید جهانیان پنهان بماند.
جمع بندی:
روز جهانی دختر فرصتی است برای تجلیل از حقوق، توانایی‌ها و امیدهای دختران در سراسر جهان. اما در افغانستان، این روز به نمادی از رنج و محرومیت دخترانی تبدیل شده است که تحت حکومت طالبان از ابتدایی‌ترین حقوق خود محروم هستند. سیاست‌های طالبان نه تنها آینده دختران افغان، بلکه آینده کل کشور را به خطر انداخته است. جامعه جهانی نباید در برابر این جنایت سکوت کند. باید با تمام توان برای بازگرداندن حقوق و آزادی‌های دختران افغان تلاش کرد، چرا که هر دختری مستحق داشتن فرصت‌های برابر برای ساختن آینده‌ای روشن است.
